Loài thú bình đẳng và ko tham lam như loài người hay tại sao sói và gấu cùng nhau chia thịt nai . 

Dịch từ NAT GEO May 2004 .
 - Càng thấy sự LẠM QUYỀN và THAM NHŨNG của các nhà cầm quyền từ cấp xã tới trung ương tại VN , (đang đăng trên CDQL) , tôi càng yêu quí loài vật , kể cả thú dữ : vì chúng chỉ giết con vật khác giống khi đói , ko tham lam , tích trử của cải như con người , v,v... Chúng tôn trọng công bằng : để kiếm ăn chúng đều lao động như nhau , ko có con mập như cha con ông Phùng q. Thanh , Nguyễn x. Phúc , Ng Hòa Bình , v.v... ko có con ốm trơ xương như ng dân nghèo Quảng Ngải ! . . . Khi về già và bịnh nặng , chúng sẽ lủi vào xó xỉnh nào đó để chết , ko cần xây lăng lẩm như các quan CSVN . . . --- Tài . 
. . .
"Trang 100-1 : Chúng tôi đc tin , cách đây khoảng tuần , đàn sói đã gây thương tích nặng cho  1 con nai sừng tấm Alaska tại công viên Danika ở Alaska . Những ngày sau đó , trong cái lạnh của 1 buổi rạng đông thấm nước (soggy), chúng tôi thấy nó ở sông Teklanika . Nó đã đi khập khễnh do vết thương dài (gash) đẫm máu ở chân phải ; hình 1 .
Mùi máu và sự lan truyền (infection) cộng với tiếng kêu ồn ào của quạ (raven) cuối cùng đã lôi kéo vài con gấu để tranh phần với 6 con chó sói . Để tranh giành (scramble) , một gấu xám (grizzly) cái đã đến gần con nai này , nhưng khi bầy sói đe dọa các gấu con , gấu mẹ xoay ra bảo vệ con ; hình 2 . Dù bị thương nặng , nai vẫn dùng chân đạp và lúc lắc sừng (antler) . Tuy vậy giết nó vẫn là phần thưởng lớn (payoff) cho các thú này .  Hàng trăm cân Anh thịt và các cơ quan có thể cung cấp những calori duy trì sự sống ở vùng núi lạnh và cằn cỗi (barren) của cv Denali .
Bọn sói thường giết nai như sau : 1 con nhiều kinh nghiệm nhảy lên mông của nai (rump) và khoét ra (gouge) những bắp thịt ở đùi . Một sói khác cắn sâu vào mõm phồng ra (bulbous) của nai . Những con khác siết chặt (clinch) và xé toạc (rip) bất cứ phần nào của cơ thể nai - mà nó có thể làm - để hạ gục con mồi .

Trang 104-5 . Suốt ngày sói liên tục đuổi theo (stalk) nai hầu làm cạn (sap) sức mạnh của nó , buộc nó phải đi xuống sông lạnh lẽo . Con nai ko còn tung sừng để chống kẻ tấn công  . Xương sườn nhô ra của nó phồng lên và xẹp xuống qua các hơi thở ngắn . Mắt của nó trũng xuống (sunken) và lõm vào (hollow) .
Vào cuối trưa , nai cố gắng chạy lên bờ sông để tránh lạnh . Một con sói tiến gần, thú săn và con mồi nhìn nhau . . . Con sói xông vào con nai , đã chạy ngược xuống sông và quỵ xuống (collapse) , hình 1 . Giòng nước đã đưa nó đi khoảng 100 bộ trước khi hai con sói kéo con nai bất động tới chỗ nông (shallow) . Những con sói ăn vội vã nhưng chẳng bao lâu chúng bị đuổi bởi một gấu xám lớn .
Vào buổi sáng kế , gấu này bỏ đi và 1 gấu xám mẹ trở lại và nằm dài (sprawl) bên cạnh xác nai . Sau khi ăn no bụng (eat her fill) , nó nằm lăn (roll over) để cho gấu con bú , hình 2 .

Tr. 106-7 : Sau khi gấu mẹ và gấu con no bụng đi chỗ khác , một gấu xám khác tiến gần xác chết - nhưng các con sói nhanh chóng tấn công từ mọi hướng . Với răng bén , chúng tấn công vào mông (hindquarter) của gấu , buộc nó phải xoay tròn (spin) để bảo vệ phía sau . Sau vài phút đánh nhau (spar) , sói đuổi gấu chạy xa mà ko bị gấu cắn .

Tr. 108-9 : Gấu trẻ đánh nhau với sói cái  , hình 1 . Sau đó là đối đầu (standoff) , hình 2 . Quá nhanh để bị nắm bắt và bị thương bởi móng vuốt mạnh mẽ của gấu trẻ , đàn sói kiên trì (persist) , ko muốn hoàn toàn từ bỏ (relinquish) con mồi , hình 3 .

Tr. 110-11 : Trong khi gấu trẻ đánh chén (feast) , các sói đi rón rén (crept) gần hơn . Chúng đã đánh gục con nai nhưng vẫn bị ngăn ko cho tiếp cận con mồi . Mắt gắn chặt vào gấu đang ăn , 1 sói gặm (nibble) phần xa nhứt của xác nai . Chẳng bao lâu những sói khác bắt đầu ăn mà gấu ko phản ứng gì , hình 1 . Có lẽ cuối cùng các con thú này quyết định , đấu đá nguy hiểm như vậy là quá đũ , giờ cùng ăn !
. . . Tại sao những thú này cuối cùng chia xẽ thức ăn ? Chẳng lẽ do phần lớn chúng trẻ và thiếu kinh nghiệm ? Hay bởi vì lợi ích của ăn được coi trọng hơn nguy cơ đánh nhau về 1 xác chết ?
Một khi xác chỉ còn da , xương đầu , và và xương đã gặm mòn (well-gnawed) , con gấu bỏ đi , để cho đàn quạ đục khoét (peck) phần còn lại . . .
Khi mặt trời ló dạng qua mưa phùn (drizzle) , một chó sói với bụng căng đầy bỏ đi , và chúng tôi cũng vậy - dù  ngạc nhiên bởi cảnh tượng này , nhưng vẫn ko thể giải thích nỗi , hình 2 " .

KHI NGƯỜI DÂN KHÔNG CÒN TIN TƯỞNG VÀO LUẬT PHÁP .
(Bài nay tôi viết để trả lời 1 bạn trẻ , nay đăng lại sau khi đọc tin http://baosinhvien.info/cliip-thanh-nien-trom-ga-bi-lot-tran-te-nuoc-giua-tiet-troi-lanh-gia.html  -- Tài) .
===
Chào cháu Trần Kẽm ,
A . Cháu nói 'ngư dân giết nhau vì mấy con ngao', đây là một vấn đề về tâm lý .
1/ Dân đi biển sợ tàu cá TQ là đúng : vì trong TIỀM THỨC , ngư dân luôn nghĩ rằng , PHẢI SỢ TÀU TQ vì gặp bọn này thì họ 'chỉ có chết . . .' mà thôi , trong khi đó CQ lại ko bảo vệ họ .
2/Còn đối với ngư dân (đồng bào của mình) , thì họ lại không có cái tiềm thức đó : thành ra , khi tài sản bị xâm phạm , họ liền hành xử theo BẢN NĂNG .
3/ Và một điều rất quan trọng BAO TRÙM lên việc này là do DÂN KHÔNG CÒN TIN TƯỞNG VÀO LUẬT PHÁP . Theo báo thì ,
'ông Phụng, Chủ tịch xã Hải Châu cho biết, trận "thủy chiến" bắt nguồn từ việc tranh chấp bãi triều nuôi và khai thác ngao trên sông Yên giữa dân thuộc 2 xã. Còn dân cho hay vài ngày trước khi xảy ra vụ này , một nhóm người đã lẻn vào khu vực nuôi ngao của dân Nam Châu đốt phá một chòi canh.'
Như vậy , xã ĐÃ BIẾT có tranh chấp từ lâu , nhưng lại KHÔNG CÓ động thái nào . Lại nữa , khi một chòi canh bị đốt , dân Nam Châu KHÔNG BÁO cho xã biết .
B . Ở nước Mỹ , nếu 2 người hàng xóm tranh chấp về hàng rào (ngả qua một bên) , hay cây (của nhà này mọc lố qua nhà kia) , v.v... thì 2 bên phải nói chuyện để giải quyết. Nếu ko được thì họ phải nhờ tòa thị chính - giống như UBNDTP , vì ở đây ko có cấp trung gian như phường hay quận – phân xử . Nếu một bên ko chấp nhận quyết định của TP thì họ làm đơn xin xử lại .
Ở đây , hầu như mọi việc lớn nhỏ đều xử lý bằng luật pháp và do tinh thần THƯỢNG TÔN LUẬT PHÁP được giáo dục từ nhỏ nên rất dể giải quyết .
1/Khi chạy xe quá tốc độ , thấy xe CS rượt theo thì họ vội tấp vào lề để nhận giấy phạt : ko năn nỉ hay hối lộ CS , cũng ko sợ CS dùng gậy quất túi bụi vào đầu . Nếu họ ngoan cố bỏ chạy thì tội còn nặng hơn .
2/ Thỉnh thoảng cũng có án mạng vì ghen tuông , dành gái trong quán rượu , v.v... nhưng đó là những phản ứng tự phát của CÁ NHÂN , KHÔNG CÓ CHUẪN BỊ TRƯỚC , v.v... Và đặc biệt là chính quyền hoàn toàn ko biết trước các vụ này .
C . Qua vụ này , xã Hải Châu đã ko giử chức năng THỰC THI LUẬT PHÁP và người dân đã hành xử theo BẢN NĂNG (còn gọi là LUẬT RỪNG) , nghĩa là ko cần đến sự can thiệp của luật pháp .
1/ Mới đây xãy ra CA đánh chết dân tại đồn , cũng vì họ : a/ ko còn tuân theo luật pháp (có điều khoản nào cho phép CA đánh dân ko ?) ; b/ hành xử theo bản năng ; và c/ ko sợ các chế tài sẽ trừng phạt họ nếu họ vi phạm (luật đã có nghiêm trị đúng mức khi CA đánh chết dân ko ?) .
2/ Dân một vài nơi đã đánh chết 'cẩu tặc' vì dân ko tin tưởng nơi luật pháp (nên phải dùng luật rừng) .
Khi tinh thần THƯỢNG TÔN LUẬT PHÁP không được tôn trọng bởi dân và CQ :
a/ Hậu quả tất yếu là THƯỢNG BẤT CHÍNH , HẠ TẤT LOẠN .
b/ Những cái chết như vậy sẽ còn xãy ra .

LÃNH ĐẠO SÁNG SUỐT THÌ DÂN NHỜ , LÃNH ĐẠO MÙ QUÁNG THÌ DÂN KHỔ !
- Nếu bị ai đó khinh rẻ , ta nên đặt câu hỏi tại sao họ đối xử với ta như vậy ?
Cũng thời là lính đánh thuê (LĐT) và gái điếm (GĐ) :
- Mà một đằng đem lại ngoại tệ về cho đất nước , làm bệ phóng cho PHÉP LẠ KINH TẾ HÀN QUỐC . Số là , trong chiến tranh VN , nước này đã gửi trên 100.000 lính sang VN tham chiến (đc trả lương bằng dollar) để đổi lấy viện trợ KT và QS của Mỹ hầu xây dựng đất nước và bảo vệ Nam Hàn khỏi bị Bắc Hàn nhuộm đỏ .
Với sự hiện diện của hàng chục ngàn lính Mỹ tại Hàn , cần giải sầu và gái điếm Hàn quốc đã đáp ứng nhu cầu này . Việc làm của các cô đã giúp rất nhiều cho nền kinh tế của HQ đến độ CP đã VINH DANH họ , xem việc làm của họ là ÁI QUỐC . . . Đã dẩn tới trên 100 ngàn phụ nữ Hàn theo chồng về Mỹ .
- Và một đằng đem lại TANG THƯƠNG và TÀN PHÁ cho đất nước , mà hậu quả còn KÉO DÀI TỚI HÔM NAY , không sao kể hết : đó là những bộ đội CSVN , họ chỉ là lính đánh thuê của chủ nghĩa CS quốc tế nhằm mục đích nhuộm đỏ Đông Nam Á , đã được đảng gửi vào miền Nam , KPC và Lào ; họ đã hy sinh một cách UỔNG PHÍ khi đã tiêu diệt một xã hội TỐT ĐẸP để lập nên một xã hội mà THAM NHŨNG và LẠM QUYỀN xuất hiện trong mọi lãnh vực của đời sống . . . Một xã hội mà bất công và tệ đoan đầy rẩy . . . Đã khiến các cô gái VN nghèo khổ phải ra nước ngoài bán thân , kể cả các nước cựu CS như Nga - mà chủ chứa có bảo kê của TĐS VN . Trong nước thì GĐ bị CA đánh đập , tra tấn trong các đợt truy quét . . .
- Nếu nói chế độ XHCN ưu việt thì tại sao cùng xuất phát như nhau từ thập niên 1960 , (GDP đầu người của 2 nước khoảng 60 đô/năm) mà Nam Hàn đã thành 1 CƯỜNG QUỐC thứ tư ở Á Châu , trong khi VN với tài nguyên dồi dào lại còn thua các nước ĐNA , trong đó có KPC và Lào .
NH hiện nay là bạn hàng lớn nhứt của TQ và Tập Cận Bình đã nhiều lần sang thăm . . . Trong khi đó , họ Tập coi thường hai nước CS láng giềng . . . Tại sao NH được coi trọng như vậy ? Vì lãnh tụ của họ sáng suốt , dựa vào sự giàu có của các cường quốc để xây dựng đất nước . . . Trong khi các lãnh đạo của VN (HCM , Lê Duẩn và đàn em) đã MÙ QUÁNG , xung phong làm LÍNH ĐÁNH THUÊ cho một chủ nghĩa hoang tưởng - mà thế giới đã vứt bỏ ko thương tiếc vào sọt rác của lịch sử .
- Từng hảnh diện với khẩu hiệu "VN là LƯƠNG TRI của nhân loại" , người VN nay đi tới đâu cũng bị thiên hạ canh chừng , khinh rẻ . . . vì trộm cắp , làm gái , trồng cần sa , buôn lậu , v.v... có sự tiếp tay của các TĐS . Ví dụ : Thái đã "đánh dấu" người VN trong danh sách khách DL đến nước họ . Cháu tôi làm công nhân khách ở Trung Đông đã nói , khi nộp hộ chiếu cho chính quyền địa phương , họ để qua một bên với thái độ khó chịu , trong khi họ nhanh chóng xem xét HC của dân Philippines hay Pakistan hay Indonesia , v.v... Vì các dân này ko "quậy" bằng dân VN ! Như vậy ta biết THẾ GIỚI ÁC CẢM VỚI NGƯỜI VN THẾ NÀO ?
Kết luận : LĐT và GĐ Hàn quốc đã kiến tạo đất nước ; còn LĐT Việt Nam đã đưa đất nước vào tụt hậu , nghèo đói , và xuất khẩu một ĐẠO QUÂN GĐ và trộm cắp ra nước ngoài qua việc trồng cần sa , trộm cắp , buôn lậu , v.v... khiến thế giới khinh rẻ người VN .

ĐCSVN ĐÃ ĐEM LẠI GÌ CHO ĐẤT NƯỚC ? 
- VN là LƯƠNG TRI của nhân loại , Hà Nội là trái tim của cả nước -- khẩu hiệu của ĐCSVN thời chống Mỹ .
- Các lãnh đạo VN chỉ nói giỏi , nói nhiều , mà làm rất ít hay ko làm gì cả -- TT Lý Quang Diệu .
Muốn tiến bộ , con người phải ko ngừng học hỏi , phải cầu toàn . Kẻ nào TỰ MẢN với những gì mình đã có hay đạt đc sẽ bị tụt hậu . Ngoài ra , nếu là người lãnh đạo , cần phải có kiến thức hay tầm nhìn .
Đảng CSVN tự mãn là đã đánh thắng ba đế quốc sừng sỏ nhứt của nhân loại : điều này chẳng giúp gì cho dân VN . 
1/ Đảng CSVN , tuy đánh giặc giỏi , nhưng có bằng quân Mông Cổ xưa kia không ? Lãnh thổ họ chạy dài từ Á châu đến tận Trung Âu . Giờ đây họ chỉ còn làm chủ vùng Ngoại Mông , vùng Nội Mông nay đã là đất của TQ ; dù họ trước đây đã từng làm chủ TQ (đời nhà Minh) . 
2/ ĐCSVN có giỏi bằng Đế quốc La Mã không ? Từng làm chủ Trung và Nam Âu , Bắc Phi , Trung Đông . . . vươn xa tới Việt Nam (khu di tích Óc-Eo) . Tuy đã tàn rụi nhưng họ để lại cho nhân loại một DI SẢN KHỔNG LỒ trên mọi lãnh vực : văn hóa , kiến trúc , luật pháp , chính trị , v.v... Các khái niệm về dân chủ như nghị viện (senate) , hội thảo (forum) , trưng cầu dân ý (referendum) , v.v... đã đc hoàn thiện từ thời La Mã . Chữ quốc ngữ mà ta đang dùng , xuất phát từ tiếng La-tinh , cũng do người La Mã hoàn thiện . 
3/ Vậy đế quốc Cộng sản , bành trướng từ Liên Xô và tỏa đi khắp thế giới , đặc biệt sau đệ nhị TC , để lại di sản gì ? Chỉ là ĐAU THƯƠNG và NƯỚC MẮT , CHIA RẺ và HẬN THÙ , v.v.. Vì ai mà hàng triệu thanh niên của 2 miền Nam Bắc VN đã hy sinh oan uổng ? Lãnh tụ CS nào đã nói "Dù đốt cháy Trường Sơn , cũng quyết tâm giải phóng miền Nam , thống nhứt đất nước" ? Cũng vì chủ nghĩa này mà các lãnh tụ CS đã BÁN ĐỨNG VN cho Trung Quốc . Nếu ko có sự giúp đở hào phóng của TQ , đảng làm sao có thể thắng trận Điện biên Phủ hay "giải phóng" miền Nam ! Các lãnh đạo CS bây giờ đang phải món nợ này hay nói cách khác , VN đang đội "vòng kim cô" của TQ : nếu nghe lời TQ thì ko sao , nếu cứng đầu thì vòng này sẽ xiết bể đầu . 
Ông Hoàng v Hoan , trong quyển "Giọt nước trong biển cả" đã viết : 'trong thời gian chiến tranh , trước khi quyết định điều gì quan trọng , ban lãnh đạo Đảng đều xin ý kiến của TQ' . Điều này vẫn đúng với bây giờ . 
4/ Trong khi đó , Nam Hàn , từng đc CSVN gọi là bọn chư hầu Nam Triều Tiên , đã gửi trên 100.000 quân tham chiến tại VN với điều kiện Mỹ phải TRẢ LƯƠNG cho đạo quân này (bằng dollar) . CP Nam hàn đã làm như vậy để nhờ Mỹ viện trợ kinh tế và quân sự để chống lại Bắc Hàn ngày đêm hăm he chực nuốt sống Nam Hàn . Vì các gái điếm Hàn quốc phục vụ lính Mỹ nên CP Hàn đã vinh danh họ vì đã tạo ra ngoại tệ - rất cần thiết để xây dựng đất nước . Tóm lại người lính hay gái điếm Hàn đều đem lợi ích cho đất nước : đây chính là căn bản để tạo dựng một Hàn Quốc THỊNH VƯỢNG ngày nay , bè bạn năm châu đều kính nể .
Còn ĐCSVN đã đem lại điều gì cho đất nước ngày nay : nếu không là THAM NHŨNG và LẠM QUYỀN của công chức các cấp từ xã/phường tới trung ương ; "các lãnh đạo VN chỉ biết nói nhiều , nói rất giỏi , mà làm rất ít hay ko làm gì cả -- ý kiến của Lý Quang diệu , cố vấn cho các TT Việt nam" , v.v...
(còn tiếp) .