Bài viết của ông Jagdish Bhagwati. Ông là Giáo sư Đại học Luật và Kinh tế tại Đại học Columbia
và chuyên viên cao cấp tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại Hoa Kỳ. Một chuyên gia nổi tiếng về thương mại quốc tế, ông đã từng
phục vụ trong những
vị trí cố vấn cấp
cao cho các Tổ chức Thương mại Thế giới và Liên Hợp Quốc, bao gồm Cố vấn chính
sách kinh tế đến vị trí Tổng Giám đốc, Hiệp ước chung về thuế quan và mậu dịch -
General Agreement on Tariffs and Trade - GATT (1991-1993) - và là Cố vấn đặc biệt tại Liên Hợp Quốc về toàn cầu hóa. Ông là tác giả của nhiều
cuốn sách, trong đó có cuốn Quốc phòng của toàn cầu hoá (In Defense of Globalization).
NEW YORK - Việc lựa chọn một người kế
nhiệm Chủ tịch Ngân hàng Thế giới thay
ông Robert Zoellick(1) được cho là
để bắt đầu một kỷ nguyên mới của chế
độ tuyển chọn hiền tài mở, nó phá vỡ truyền
thống bảo thủ mà Hoa Kỳ đã từng làm. Thật vậy, việc ông Bush con bổ nhiệm ông
Zoellick đã được đa phần dư luận coi là "bất hợp
pháp" từ quan điểm đó. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã làm cho thế giới thậm
chí còn lo lắng hơn với việc đề cử của ông Jim
Yong Kim(2) cho vị trí này.
Để bắt đầu, cần phải thấy rõ rằng có một ứng cử viên đáng chú ý nhất – cô Ngozi Okonjo-Iweala(3) - đã có sẵn trong tay. Cô có những
năng lực đầy ấn
tượng: bằng cấp kinh tế từ
Harvard và MIT, kinh nghiệm làm việc trên một loạt các vấn đề phát triển như là
một giám đốc quản lý của Ngân hàng Thế giới, và đã có thời gian làm việc ở
chức vụ Bộ trưởng Tài chính và Bộ trưởng Ngoại giao Nigeria. (Cô cũng sở hữu và thừa sức để minh chứng rằng có những phẩm chất hiếm có là: một tấm lòng sẵn sàng đấu tranh
chống tham nhũng dù phải trả
giá bằng cái ghế của mình).
Hơn nữa, Okonjo-Iweala ăn nói lưu loát,
dí dỏm và không yếu mềm với những cái xấu. Cô là một
ứng cử viên trong mơ cho việc lãnh đạo Ngân hàng
Thế giới.
Thế
mà, sự lựa chọn của Obama cho chúng ta biết cái sự hùng biện cho nữ quyền của
ông? Liệu có phải ông đã vẽ ra cái quỷ đạo phù hợp với ông? Vì
trong thực tế, nếu Obama và các cố vấn của ông không thể làm biến mất sự hiện diện của cô
Okonjo-Iweala trên mặt đất vì cô ấy không
phải là người Mỹ, thì chắc chắn họ vẫn có thể đề cử một phụ
nữ Mỹ có năng lực cao hơn hẳn
Kim cho công việc này.
Có ít nhất hai ứng viên để quan tâm: Laura Tyson (cựu
sinh viên MIT của tôi), người chủ trì Hội đồng cố vấn kinh tế cho Tổng thống thời Bill
Clinton, và Lael Brainard, người
mà vừa là một học giả tuyệt vời
và vừa là người hiện đang nắm chức bộ trưởng tài chính cho các vấn
đề quốc tế.
Có lẽ Obama tin rằng chọn Kim, một chuyên gia về sức khỏe cộng đồng người Mỹ gốc Hàn, người mà hiện tại là Chủ tịch trường Đại học Dartmouth(4), thì
ông Kim sẽ thúc đẩy chương trình nghị sự an ninh ngay lập tức của Obama tại Seoul (nơi mà ông phải
đến ngay lập tức sau khi công bố đề cử), cũng như chương
trình nghị sự kinh tế trung
hạn của Mỹ ở châu Á. Nhưng có một câu hỏi có thể đặt ra là: Liệu cái gì tốt cho Hoa Kỳ có nhất thiết là tốt cho thế giới?
Trong bối cảnh tương tự, Mỹ đã ủng hộ cho Ban Ki-moon của Hàn Quốc trở
thành Tổng thư ký Liên hợp quốc,
ông Ban Ki-moon đã cung cấp những gì Hoa Kỳ muốn về các vấn đề kinh tế quốc tế. Trong khi
đó, người tiền nhiệm của Ban, Kofi Annan, đã
độc lập đủ để xác nhận những nỗ lực làm kết thúc
Vòng đàm phán Doha(5) về các cuộc đàm phán thương mại toàn cầu,
và thúc đẩy một hiệp ước về
vấn đề di trú toàn cầu (tôi đã
tư vấn cho ông ta về cả hai vấn đề), trong khi chính quyền Obama đã tránh xa những vấn đề này. Vì vậy, mới có Ban.
Nhưng có lẽ yếu tố hấp dẫn nhất trong
sự lựa chọn của Obama dường như đã là một sự hiểu lầm cơ bản của những gì mà "phát triển" đòi hỏi. Những chính sách vi mô như chăm sóc sức
khỏe, điều mà chính quyền Obama dường như tin là cái mà chính sách "phát triển" phải làm, như đã làm từ trước cho đến giờ. Ngược lại, những chính sách vĩ mô,
như tự do hóa thương mại và đầu tư, tư nhân hóa, và vân vân, mới
thực sự là động cơ mạnh mẽ để xóa đói giảm
nghèo, chúng là các thành
phần quan trọng của cải cách mà các nước như Ấn Độ và Trung Quốc đã chấp nhận trong thời kỳ giữa những năm1980s và đầu những năm 1990s,
thì chính quyền Obama lại không quan tâm.
Những
cải cách vĩ mô đã biến các
nước này từ trì trệ sang tăng trưởng cao. Các vận động hành lang chống cải cách bằng cách lập luận rằng nghèo đói và
bất bình đẳng đã trở nên tồi tệ hơn. Nhưng các nghiên cứu thực nghiệm mới cho thấy khác: là những nền kinh tế đang tăng trưởng mang lại lợi ích
cho người nghèo không phải vì "sự
rót xuống" (“trickles down”)
của giới nhà giàu, mà bởi vì tăng
trưởng "kéo" tầng
lớp thấp đi lên.
Trong thực tế, sự tăng tốc nhanh chóng
của tăng trưởng kinh tế ở
những quốc gia lớn mới nổi đã làm
giảm đói nghèo, không chỉ trực tiếp bằng cách thông qua việc làm và thu
nhập cao hơn, mà còn có thể bằng
cách tạo ra sự tăng trưởng
tổng thu nhập của chính phủ,
nó cần cho việc thực hiện y
tế công cộng, giáo dục, và các chương trình duy trì xóa đói giảm nghèo và tăng
trưởng trong dài hạn. Ấn Độ đã
theo con đường này. Vì vậy, cựu tổng thống Brazil, Luiz Inacio Lula da
Silva - sau khi cải cách được thực hiện bởi người tiền nhiệm tạo ra doanh thu cao, nên sau đó nó mới có thể được chi cho
các chương trình hỗ trợ thêm
cho người nghèo.
Vấn đề với Kim, và có lẽ với các chuyên
gia phát triển của chính quyền Obama, là họ không hiểu rằng sự phát triển thành
công đòi hỏi một cái giá lớn
cho những chính sách ủng hộ cải cách, ủng hộ tăng trưởng, chứ không phải chỉ
là cái giá nhỏ cho những chính sách vi mô. Bangladesh đã đi
theo con đường đó, thay thế cho
những chính sách cải cách cấp vĩ mô, và đang phát triển với một tốc độ chậm hơn
so với Ấn Độ, nơi các cuộc cải cách cấp vĩ mô được ưu tiên hàng đầu.
Kim hầu như khó có khả năng để hiểu được động lực này.
Một thập kỷ trước, ông cổ vũ với
những bài phát biểu dài chống lại những cải cách "tự do
kiểu mới", trên thực tế, cải
cách tự do kiểu mới lại báo hiệu tăng trưởng cao hơn và giảm thấp nghèo đói trên khắp thế giới. Chủ tịch Ngân hàng Thế giới
không dành cho một kẻ tập sự.
Bản
quyền Project Syndicate 2012
Ghi chú của người dịch:
1. Robert Zoellick:
Là chủ tịch World Bank hiện tại do tổng
thống George W. Bush con đề cử khi ông này đang giữ chức thứ trưởng
ngoại giao
thời ông Bush con và giám đốc điều hành tập đoàn tài chính Goldman
Sachs, và
trước đó là Trưởng đoàn đại diện thương mại Hoa Kỳ. Ông nắm chủ tịch WB
nhiệm
kỳ 5 năm lần thứ 11 từ 2007-2012, bắt đầu từ ngày 01/7/2007 và ông xin
từ nhiệm
từ tháng 6/2012 này. Dưới thời ông nguồn vốn cho vay từ WB tập trung vào
những
nước nghèo ở châu Á, Phi và Mỹ La tinh, đã góp phần giúp các nước nghèo
trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vĩ mô. Tiểu sử học vấn của ông
này là cựu cử
nhân lịch sử học của Swarthmore College, sau đó là thạc sĩ về công quyền
học
tại trường chính trị Kennedy, cuối cùng là lấy bằng tiến sĩ luật ở
trường Luật
Harvard.
Cường Ngô ChíJune 28, 2013 at 9:12 PM
Nghèo để trị ( không cho thành phần trung lưu mạnh lên, còn tầng lớp giàu nhất là Đảng ).
Chia để trị ( tầng lớp, tôn giáo, tạo nghi kị- mâu thuẫn giữa người và người ).
Ngu để trị ( giáo dục ngu dân, chặn thông tin ).
Bên cạnh đó: Tiêu diệt thành phần có tư duy độc lập - dùng những người không có nhân phẩm làm tay sai.
Làm cho dân khí bị suy đồi ( cố tình cho dân quen với bất công ).
Đánh tráo khái niệm làm lệch dân chí.
Cài gián điệp, chỉ điểm vào mọi ngõ ngách có nguy cơ.
Hay gây xung đột với làng giềng nếu mạnh ( hoặc dùng xung đột định hướng nếu yếu )
Chế độ này xem nhân dân là kẻ thù và ngoại ban giúp họ cầm quyền là bạn. Chế độ này chỉ có thể sụp khi:
Xung đột giữa nội bộ cầm quyền ( như kiểu Hồ Diệu Bang và Đặng Tiểu Bình )
Xung đột giữa nhân dân và Đảng.
Bị ngoại quốc tiêu diệt.
Mao Trạch Đông đã sáng tạo ra mô hình 2 cái phàm để hạn chế xung đột nội bộ, cho nên uỷ viên BCT luôn biết đồng thuận giữ quyền lợi chung. Xung đột giữa dân và đảng khó xảy ra vì văn hoá Việt phù hợp với Đảng. Việt Nam lại kế sát TQ là nước cũng có nền chính trị Oligarchy. Các lãnh đạo có tinh thần dân tộc rất thấp và tư lợi rất cao do hậu quả của lịch sử để lại.
Tình hình hiện nay nếu Việt muốn thoát Trung thì:
1/ Trung Hoa phải sụp.
2/ Lãnh đạo TQ cho phép Việt Nam cải cách chính trị trước để họ cải cách theo.
Khi đó thì nhóm lợi ích ( nhóm cải cách ) trong Đảng ta sẽ chiến thắng nhóm bảo thủ do nhóm bảo thủ đi ngược với thời đại. Đảng ta sẽ tách làm hai nhưng phải cần 20-40 năm để bộ máy chính trị mới ổn định.