Sau khi đc biết "ở Mỹ thì phải giàu * mới ra ứng cử", NPT mới phán : "VN dân chủ đến thế là cùng" , nghĩa là dân chủ hơn cả Mỹ vì ko cần giàu cũng có thể ứng cử . 

Từng là ứng viên cho chức thống đốc Cali : tỉ phú về chứng khoán Tom Steyer với tài sản 1.4 tỉ chưa trừ thuế .  

Dịch từ báo nước ngoài . 

" . . . Ông đã giúp Thượng nghị sĩ Mỹ Ed Markey giành chiến thắng một cuộc bầu cử đặc biệt năm ngoái, và ông là một người ủng hộ lớn của Terry McAuliffe, người có thể được bầu thống đốc tiếp theo của Virginia vào ngày mai. Nhưng là điều ông quan tâm là trở thành thống đốc tiếp theo của California ? Chắc chắn . Và thay đổi bầu cử gần đây ở Tiểu bang Vàng có thể giúp ông ta .

Trong bang màu xanh lớn nhứt nước Mỹ , chiến dịch tranh cử của ứng viên DC rất đơn giản . Chạy về bên trái để nắm căn bản của bầu sơ bộ . Sau đó nhẹ nhàng tiến tới chiến thắng ở tổng tuyển cử . Chiến lược này thành công vì cử tri DC chiếm 44/100 dân số Cali trong khi CH chiếm 29/100 . 

Ngày nay , các viên chức của bang đều thuộc DC . Người có thể ứng cử TĐ của đảng CH là Abel Maldonado , từng được Arnold Schwarzenegger đề cử làm Phó TĐ , nhưng đã thất cử 2 lần . Nói ông ta là dê tế thần (sacrificial lamb) vì bất kính (disrespectful) đối với loài cừu .
Nhưng nhờ luật về bầu sơ bộ kiểu rừng rậm (jungle primary) - mà cử tri thông qua năm 2010 , theo đó các ứng viên ko cần ghi đảng phái (party affiliation) trên phiếu bầu , dân Cali nay có thể bầu cho 1 ứng viên từ bất cứ đảng nào , ngoài 2 ứng viên đứng đầu trên lá phiếu , để tiến tới kết quả chung cuộc (runoff) . Cuộc thi thật sự sẽ là tháng 11 , ko là tháng 6 . Được lòng (cử tri) ở cơ sở chưa hẳn là sẽ chiến thắng , đặc biệt nếu đối thủ là 1 ng DC khác nhưng lại hấp dẫn đối với cử tri thuộc đảng CH và cử tri ko cho biết mình thuộc đảng nào ; 2 nhóm này chiếm tới 50/100 cử tri đoàn
Năm 2012 , ứng viên DC Eric Swalwell đánh bại Dân biểu DC Pete Stark 80 tuổi đang chức nhờ hệ thống này . Swalwell đứng hạng 2 trong kỳ sơ bộ , nhưng đánh gục Stark trong kỳ chung kết , dù cho Stark có sự ủng hộ gần như tuyệt đối của đảng DC .
Steyer cũng biết cơ chế này . Ông giả dụ , trong kỳ sơ bộ sẽ giúp ứng viên trung hòa (moderate) của 2 đảng . Nhưng ông đánh giá khả năng của sự thay đổi khi nhận xét sẽ ko khác biệt nhiều nếu cử tri có 2 chọn lựa đối đầu nhau . 
Ai sẽ được lợi của nguyên tắc trên để thay Jerry Brown năm 2018 và TNS Barbara Boxer năm 2916 và Dianne Deinstein năm 2018 - khi họ sẽ hồi hưu ?Không phải phó TĐ Gavin Newsom hay thị trưởng Los Angeles Antonio Villaraigosa .
Nếu có 1 ng Cali vừa có nguồn lực và tham vọng CT để tranh chức TĐ , thì đó là Steyer . Giống như các đồng bang California , con người 55 tuổi khiêm tốn (unassuming) này lái chiếc Honda hybrid 10 tuổi , ăn thực phẩm organic và quan tâm đến số phận của hành tinh này . Nhưng ng đã tốt nghiệp trường KD của Yale và Stanford , ra đời tại New york , vừa từ giả thế giới chứng khoán với tài sản chưa trừ thuế là 1,4 tỉ , ko nói rỏ nghề mới là gì . 
"Tôi thực sự nói với họ ' tôi có sự bực mình , " Stayer nói . " Trước đây , tôi chỉ là dân làm chính trị tài tử , "
. Và trong đầu của Steyer , nghề mới có 1 mục tiêu lớn , cấp hành tinh - là chấm dứt hâm nóng toàn cầu (global warming) - và ông đã nếm mùi của chiến thắng , khi đã thành công với 2 đề nghị mới đây về môi trường tại Cali . 
" Nếu bạn nhìn về kỳ tranh cử năm 2012 , thay đổi khí hậu giống như loạn luân , " Steyer nhấn mạnh , "1 điều mà bạn không thể nói trong 1 đám đông lịch sự . " (còn tiếp) .
Nhận xét của tôi : hệ thống bầu cử tại bang Cali quá phức tạp vì có thêm 2 điều mới : trong bầu sơ bộ , ứng viên ko cần ghi rỏ mình thuộc đảng nào và cử tri cũng ko cần cho biết mình thuộc đảng nào .

(1) : Trên bản đồ bầu cử năm 2012 , màu xanh chỉ bang nào mà cử tri DC chiếm đa số , màu đỏ chỉ bang nào mà cử tri CH chiếm đa số . Con số chỉ phiếu cử tri đoàn phân phối/allot cho ng thắng của mỗi bang .