Ôn cái cũ để biết cái mới : Hòa ước Fontainebleau năm 1814 .
(Đọc để thấy sự đối xử độ lượng và văn minh của đạo quân chiến thắng đối với Napoléon , gia đình của y , dân và quân đội Pháp sau khi Paris thất thủ ngày 31.3.1814 .-- Tài) .
Trong cuộc chiến của Liên Minh thứ Sáu ,1812-14, 1 liên minh gồm Áo , Phỗ (Prussia) , Nga , Thụy điễn , Vương quốc Anh , và một số bang của Đức , đã đẩy lực lượng của Napoleon khỏi Đức năm 1813 . Vào năm 1814 , trong khi Anh , TBN và BĐN đã tiến vào Pháp xuyên qua rặng Pyrénées , Nga , Áo và những đồng minh của họ đã tiến vào Pháp xuyên qua sông Rhine và , sau trận đánh Paris , đã bắt đầu những thương thuyết với các thành viên của CP Pháp để buộc Napoléon Bonaparte thoái vị (abdication) . Vào ngày 31/3 , các nước của Liên Minh ra thông cáo tới dân Pháp :
Chúng tôi đã chiếm Paris , và sẵn sàng tiếp nhận tuyên bố của nước Pháp . Chúng tôi tuyên bố rằng , để những điều kiện của hòa bình được bảo đảm chắc chắn hơn , chúng tôi bắt buộc phải kềm chế (enchain) tham vọng của Napoléon , chúng tôi rất tán thành việc tái lập một chính phủ Pháp chính chắn/khôn ngoan (wise) hơn để bảo đảm nước Pháp sẽ không gây chiến . Do đó , các nước trong liên minh tuyên bố rằng , chúng tôi sẽ không đối xử với Napoléon như trước , cũng như vậy với bất cứ ai trong gia đình của y ; rằng chúng tôi tôn trọng sự toàn vẹn của nước Pháp cũ , như khi nước này từng tồn tại dưới các vua hợp pháp - chúng tôi có thể đi xa hơn nữa , vì chúng tôi luôn luôn bày tỏ (profess) nguyên tắc này , rằng để có an bình cho Âu Châu điều cần thiết là nước Pháp phải vĩ đại và hùng mạnh (France should be great and powerful) ; rằng chúng tôi công nhận và sẽ bảo đảm một hiến pháp mà dân Pháp soạn thảo cho chính họ . Do đó , chúng tôi kêu gọi thượng viện Pháp thành lập một CP lâm thời , để điều hành đất nước , và soạn thảo một hiến pháp phù hợp với nguyên vọng của dân Pháp . Ý định mà tôi vừa bày tỏ cũng là ý định của các nước trong liên minh .
Paris ngày 31/3/1914 .
Alexander , Hoàng đế Nga (ký tên) .
Vào ngày 1/4 , Hoàng đế Alexander đọc diễn văn trước Thượng viện Pháp và nhắc lại những điều khoản của tuyên bố ngày trước đó , và như cử chỉ thiện chí đã thông báo rằng 150.000 tù binh chiến tranh Pháp bị giử bởi Nga từ cuộc xâm lăng Nga hai năm trước (1812) sẽ được thả lập tức . Ngày kế đó , Thượng viện Pháp đã đồng ý các điều khoản của Liên Minh và thông qua nghị quyết truất phế Napoléon . Họ cũng thông qua một sắc lịnh ký ngày 5/4 , biện minh cho hành động của họ , và kết thúc với câu :
. . . thượng viện tuyên bố và ra sắc lịnh như sau : - Napoléon Buonaparte phải xuống ngôi (cast down from the throne) , và sự kế thừa trong gia đình y phải bải bỏ . 2. Dân và quân đội Pháp không buộc phải trung thành với y . 3. Sắc lịnh này sẽ được chuyển tới các quận hạt và quân đội trong nước Pháp , và có hiệu lực tức thời trong các khu phố của thủ đô Pháp .
Paris ngày 5/4/1814 .
Moniteur , ký tên .
Trong ngày 3/4 , tin này tới tai Napoléon lúc đó đang ở lâu đài Fontainebleau rằng Thượng viện Pháp truất ngôi (dethrone) ông . Vì phe Liên Minh đã công khai lập trường rằng họ chống Napoléon chứ ko phải dân Pháp , Napoléon đã bắt tháu cáy/đánh bài xì (bluff) và xuống ngôi với điều kiện là con trai và nữ hoàng Marie-Louis làm nhiếp chính (regent) .
Ba đại diện toàn quyền (plenipotentiare) của y mang sự xuống ngôi có điều kiện này đến phe Liên minh :
Thẩm quyền của Liên minh đã tuyên bố rằng Hoàng đế Napoléon là chướng ngại duy nhứt (sole obstacle) đối với sự tái lập hòa bình ở Âu châu , Hoàng đế Napoléon , trung thành với lời thề , tuyên bố rằng y sẵn sàng xuống ngôi , từ bỏ nước Pháp , kể cả mạng sống (life) , nhưng vì lợi ích của đất nước (for the good of the country) , nên điều này không thể tách rời quyền của con trai của y , của chế độ nhiếp chánh của nữ hoàng , và của việc duy trì luật pháp của đế quốc .
- Napoléon ngày 4/5/1814 tại Fontainebleau .
Khi các đại diện này trên đường để chuyển giao thông điệp này , Napoléon đã nghe rằng đoàn quân của August Marmont đã vô vọng (hopeless) và sẽ phải đầu hàng . Phe Liên minh đã không thỏa hiệp và từ chối yêu cầu của Napoléon :
Chế độ nhiếp chánh (regency) cho Nữ hoàng và con trai , có vẻ hay đó , tôi nhìn nhận ; nhưng Napoléon tiếp tục ở lại là điều khó khăn . Ai mà tin được lời hứa hão huyền (vain promise) của y rằng sẽ không chống lại chúng ta . Mọi người đều biết tham vọng vô bờ bến (devouring ambition) của y . Một buổi sáng đẹp trời nào đó , y sẽ lại cầm đầu chế độ nhiếp chính , hay xưng là Hoàng đế ; chiến tranh sẽ lại bắt đầu , và toàn Âu châu sẽ chìm trong biển lửa (will be in fire) . Viễn cảnh ghê gớm đó sẽ buộc phe Liên minh lúc nào cũng chuẩn bị chiến tranh , và như thế làm thất bại/hư hỏng mọi ý định kiến tạo hòa bình .
- Hoàng đế Nga Alexander .
Khi sự xuống ngôi có điều kiện bị từ chối , và không còn sự ủng hộ hay cứu giúp của quân đội Pháp , Napoléon đã chấp nhận :
Phe Liên minh đã tuyên bố rằng Hoàng đế Napoléon là trở ngại duy nhứt cho việc tái lập hòa bình chung cho Âu châu , Hoàng đế Napoléon , trung thành với lời thề , tuyên bố rằng y và các thừa kế (heir) sẽ từ bỏ ngôi vua của Pháp và Ý ; và y cũng không muốn hy sinh cá nhân , hay ngay cả cuộc sống của y cho lợi ích (interest) của nước Pháp ."
- Napoléon : Fontainebleau ngày 6/4/1814 .
Chỉ vài ngày sau đó với quyền lực của y kết thúc , hòa ước chính thức đã được thương thuyết và ký bởi các đại diện toàn quyền của các bên tại Paris ngày 11/4/1815 , và phê chuẩn (ratify) bởi Napoléon ngày 13/4 .
Tạm dịch từ nguồn : https://en.wikipedia.org/Treaty_of_Fontainbleau_1814
Hình 1 : Napoléon chấp nhận xuống ngôi tại lâu đài Fontainebleau .
H2 : Cuộc đời của Napoléon theo tranh vẻ của một họa sĩ Đức , ở giửa là đảo Elba - nơi Napoléon bị lưu đày .
H3 : căn phòng nơi ký Hòa ước ở lâu đài Fontainbleau .
