Người Lính VNCH - Hành Quân Snoul

Bối Cảnh.

Từ khi về nắm Sư Đoàn 5 tháng 9/69, Tướng Hiếu đã mau chóng biến cải Sư Đoàn 5 từ thế bị động qua thế chủ động, từ thế thủ qua thế công: Cộng quân đã không còn hoạt động được dễ dàng trong nội địa thuộc vùng hành quân của Sư Đoàn 5, và phải rút hẳn về bên kia biên giới Việt Miên. Trong năm 1970, từ tháng 3 đến tháng 6, Sư Đoàn 5 đã cùng chung nỗ lực với Quân Đoàn III, Quân Đoàn IV và các Sư Đoàn Hoa Kỳ đánh đuổi theo địch quân qua Cam Bốt, theo lệnh của Tổng Thống Nixon. Từ tháng 5 đến tháng 7, Sư Đoàn 5 đã cùng Quân Đoàn III và Quân Đoàn IV đánh đuổi Cộng quân qua vùng Lưỡi Câu phía Bắc Lộc Ninh trong khuôn khổ Hành Quân Toàn Thắng 46 (Địch chết 79 tên). Từ ngày 23/10 đến 10/11, Sư Đoàn 5, với 3 Chiến Đoàn - Chiến Đoàn 1, Chiến Đoàn 9 và Chiến Đoàn 333 tăng phái - tấn công vào vùng Snoul để lùng và diệt địch trong khuôn khổ Hành Quân Toàn Thắng 8/B/5 (Địch chết 189 tên). Trong tất cả các cuộc hành quân đại qui mô đó, Cộng quân đã luôn tránh né đụng độ lớn và cứ lẩn tránh sâu vào nội địa hoàng gia Cam Bốt, xa khỏi tầm với của các đơn vị bạn. Thành thử quân đội ta chỉ triệt hủy được rất nhiều kho tàng súng ống, đạn dược, lương thực cùng những cơ sở tiếp vận, huấn luyện, bệnh xá, dưỡng quân, mà không gây tổn thất nhân sự cho chúng được.

Khái Niệm Chiến Thuật.

Tướng Hiếu bàn định với Tướng Đỗ Cao Trí là phải thay đổi chiến thuật: thay vì lùng địch, quân ta phải dụ địch xuất đầu lộ diện đến tấn công mình để mình có cơ hội diệt chúng. Trong khu vực hành quân của Sư Đoàn 5, địch quân hoạt động cỡ một Sư Đoàn (SĐBV5 với Trung Đoàn 174 và Trung Đoàn 275). Muốn được vậy ta phải nhử chúng với một đơn vị cỡ trung đoàn. Khi chúng tấn công trung đoàn này với một trung đoàn, chúng ta sẽ phản công với một sư đoàn. Nếu chúng cả gan tung vào trọn một sư đoàn, ta sẽ đại tấn công chúng với ba sư đoàn.

Thực Hiện Kế Hoạch

Để thực hiện kế hoạch "Điệu Hổ Ly Sơn" này, điều tối quan trọng là phải có tin tức tình báo chính xác để chẩn định chính xác khi địch thật sự mắc vào bẫy. Do đó, Tướng Hiếu đã bí mật lồng vào cuộc hành quân Toàn Thắng 8/B/5 hai cuộc hành quân nhỏ đặt máy dò thám quanh vùng Snoul, địa điểm nơi đặt bẫy xập. Cả thảy 11 vị trí được rải dọc theo QL 13 về phía Bắc và phía Nam Snoul. Máy nghe ngóng tín hiệu phát xuất từ các máy dò thám được thiết lập ở Lộc Ninh do nhân viên Phòng 2 tình báo của Sư Đoàn 5 túc trực điều hành 24 trên 24.

Các máy dò thám này phát hiện hoạt động xâm nhập của một Trung Đoàn Việt Cộng vào vùng Đông Nam Lộc Ninh: ngày 22/12 tại XU.837234; ngày 23/12 tại XU.793110; ngày 24/12 tại XU.792113; ngày 25/12 tại XU.762076.

Ngày 4/1/71, cuộc nhử mồi bắt đầu với việc tung Chiến Đoàn 9 vào vùng Lưỡi Câu khu vực Tây Bắc Lộc Ninh. Chiến Đoàn 9 gồm Trung Đoàn 9 được tăng phái với các lực lượng sau đây: Tiểu Đoàn 74 Biệt Động Quân, Chi Đoàn/Thiết Kỵ 1 Kỵ Binh, Đại Đội/Tiểu Đoàn 5 Công Binh. Trong suốt hai tháng tiếp sau đó, địch quân luôn tránh né không đụng độ lớn với các đơn vị của Chiến Đoàn 9. Mãi cho đến khoảng trung tuần tháng 3/71 thì có dấu chỉ địch quân bắt đầu dấn thân vào bẫy xập.

Ngày 26/2/71, Tướng Trí bị tử nạn trực thăng, Tướng Nguyễn Văn Minh được cử thay thế. Tướng Hiếu trình cho Tướng Minh về kế hoạch "Điệu Hổ Ly Sơn" và lưu ý Tướng Minh là tùy tình hình có thể phải dùng tới Sư Đoàn 18 và Sư Đoàn 25 là những lực lượng trừ bị cho kế hoạch hành quân đại quy mô này. Tướng Minh chấp thuận cho tiếp tục tiến hành kế hoạch đã điều nghiên trước, nhưng không mấy sốt sắng, phần vì kế hoạch này không phải con đẻ của mình, phần vì ông không có tầm vóc và kiến thức quân sự của Tướng Trí để có thể hội nhập những chi tiết phức tạp chiến thuật của kế hoạch.

Ngày 8/3/71, địch quân pháo kích vào Bộ Chỉ Huy Chiến Đoàn 9 đóng tại 1 cây số Đông Nam Snoul vào lúc 5giờ 45 chiều, khiến cho 1 chết, 3 bị thương, phá hủy 2 xe jíp và một số lượng lớn đạn dược phát nổ khi đạn pháo kích rớt trúng vào hầm chứa đạn.

Ngày 17/3/71, hai Tiểu Đoàn của Trung Đoàn 9 được trực thăng vận đổ bộ xuống khu vực XU.488459 Đông Bắc Snoul. Cuộc đổ bộ không vận này được yểm trợ bởi 4 khẩu đại bác 155 ly đặt tại căn cứ hỏa lực Nam Snoul. Vì thời tiết xấu nên thay vì có 10 phi xuất bắn phá chuẩn bị bãi đổ bộ thì chỉ thực hiện được có 4 phi xuất. Một trong 4 trực thăng UH-1 do phi công Việt Nam lái bị địch quân bắn hạ. Đợt đổ bộ đầu tiên với 190 quân lính không gặp trở ngại. Nhưng rồi hỏa lực mạnh mẽ của địch quân bắn từ phía Bắc và Đông Nam của khu đổ bộ khiến cho hai trực thăng bị hạ và 8 trực thăng bị hư hại, thành thử cuộc đổ bộ còn lại phải bị hủy bỏ. Lực lượng đã đổ bộ, 1 Tiểu Đoàn rưỡi, được lệnh rút quân khỏi vùng giao chiến vì đây chưa phải là địa điểm đặt bẫy xập và cuộc đổ bộ này chỉ là cuộc hành quân cường thám thăm dò lực lượng và ý đồ của địch quân. Các Cố Vấn Mỹ ở Quân Đoàn III, không hiểu biết chuyện, nhốn nháo lên cho là binh sĩ và cấp chỉ huy của ta nhát không chịu đánh khi tìm thấy địch quân: Trung Tá William L. Golden, Cố Vấn Phòng 3 báo cáo lên Chuẩn Tướng Arthur S. Hyman, Phụ Tá Cố Vấn Trưởng - ông này báo cáo lên Trung Tướng Michael Davison, Cố Vấn Trưởng - ông này "méc" lên Trung Tướng Nguyễn Văn Minh, Tư Lệnh Quân Đoàn III ! Phía bên Việt ta thì cứ phớt tỉnh Ăng Lê!

Áp dụng thế luân chuyển binh đoàn, Chiến Đoàn 9 được triệt thoái khỏi lãnh thổ Cam Bốt, thay thế bởi Chiến Đoàn 8 (gồm Trung Đoàn 8, Tiểu Đoàn 74 Biệt Động Quân và Thiết Đoàn 1 Kỵ Binh). Chiến Đoàn 8 này được dùng làm con mồi nhử địch.

Tướng Hiếu nhận định tình hình và phán quyết là địch bắt đầu xa vào bẫy. Ngày 23/3/71, Tướng Hiếu viết thư về cho vợ:

"Ngày hôm nay anh đi Lộc Ninh để chỉ huy cuộc hành quân tại Kampuchia. Mặc dầu cuộc hành quân này sẽ kéo dài một thời gian vô hạn định nhưng chắc chắn anh cũng sẽ có dịp về Lai Khê. Còn về Saigon thì tùy tình hình ở bên đó."
Khi viết:"cuộc hành quân này sẽ kéo dài một thời gian vô hạn định", Tướng Hiếu ngụ ý quân ta sẵn sàng leo thang mức độ giao tranh tùy theo mức độ tham chiến của địch quân theo công thức "địch 1 ta 3" để đánh dứt điểm, cho nên cuộc hành quân không được ấn định 6 ngày, 10 ngày hay 15 ngày như những cuộc hành quân thông thường khác.

Trong ngày 5/4/71, địch quân tăng gia pháo kích vào các đơn vị của Chiến Đoàn 8 và Chiến Đoàn 8 đụng độ với địch hai lần tại vùng XU.15330 Tây Nam Snoul. Đồng thời địch đặt mìn trên QL13 để làm trở ngại đường tiếp tế từ Lộc Ninh tới Snoul. Tướng Hiếu ra lệnh Chiến Đoàn 8 cần phải đề cao cảnh giác tối đa trong việc an ninh phòng thủ bằng cách củng cố thật vững chắc tất cả các căn cứ vị trí pháo binh, tăng cường công sự phòng thủ, xử dụng tối đa mìn bẫy để phòng các cuộc tấn công đêm và phục kích của địch, xử dụng ống kính starlight để phát hiện và hủy diệt các vị trí súng cối và ngăn chận các cuộc di chuyển của địch tại khu vực phía Tây và Tây Bắc Snoul để lùa chúng vào độc đạo dẫn tới bẫy xập. (Mật Điện số mật mã 1135 ngày 052200H/4/71)

Ngày 13/4/71, Tướng Hiếu thông báo cho Bộ Chỉ Huy Chiến Đoàn 8 biết là ngày 3/4/71, Trung Đoàn Việt Cộng E6 trú đóng tại 10 cây số Tây Bắc Snoul đã di chuyển về vùng 16 cây số Đông Bắc Snoul, và trong ngày 13/4/71 lại di chuyển vào trong khu tứ giác XU.580350 - 665350 - 665460 - 580460. Khu này là nơi đặt căn cứ và các cơ sở hậu cần của Trung Đoàn E6. Tướng Hiếu ra lệnh cho Chiến Đoàn 8 xử dụng Thiết Đoàn 1 Kỵ Binh và 2 Tiểu Đoàn Bộ Binh hành quân lùng và diệt địch vào khu tứ giác đó để khiêu khích dụ địch ló đầu ra.(Công Điện số 1310/B/HQ/M ngày 131700H/04/71)

Ngày 15/4/71, Chiến Đoàn 8 tấn công vào khu căn cứ của Trung Đoàn Việt Cộng E6, với sự yểm trợ của phi pháo và trực thăng võ trang. Địch quân lại tránh né đụng độ và các đơn vị bạn chỉ gây được thiệt hại cho các cơ sở hậu cần và triệt hủy các kho tàng của Trung Đoàn E6.

Ngày 21/4/71, Tướng Hiếu viết thư cho vợ: "Anh ở trên Lộc Ninh ngày thứ hai và mới về Lai Khê chiều thứ ba và tùy tình hình sẽ ở luôn đến thứ hai tuần tới." Coi bộ hổ đã lủi sâu vào rừng, thợ săn có thì giờ đứng dậy vươn vai duỗi chân trước khi trở về vị trí rình rập.

Ngày 4/5/71, qua công điện mật số 3685/BCH/HQ/SĐ5/P3/M gửi cho Đại Tá Chiến Đoàn Trưởng CĐ8 và Thiếu Tá Thiết Đoàn Trưởng THĐ1/KB, Tướng Hiếu thông báo:

(1) mặc dù địch đã bị thiệt hại nặng nhưng vẫn có khả năng tạo những trận phục kích cấp đại đội để chống cản hoặc pháo kích cầm chân các đơn vị bạn;
(2) tuy các bộ phận chủ lực của địch đã rút ra xa tầm hoạt động của ta, nhưng địch vẫn có thể tập trung quân cấp trung đoàn với một tiểu đoàn pháo nội trong 2 ngày để tấn công ta;
(3) 2 Sư Đoàn chủ lực trừ bị trong kế hoạch "Điệu Hổ Ly Sơn" - SĐ18 và SĐ25 - đang nằm chờ sẵn ở Đông Nam đồn điền Chúp;
(4) thường xuyên nhắc nhở đơn vị trực thuộc phòng thủ chu đáo các căn cứ và vị trí đóng quân, đào hầm hố ẩn núp và chiến đấu để có thể cầm cự cho đến khi viện binh đến vây hãm diệt địch.
Sau đây là vị trí bẫy xập được giăng ra ngày 6/5/71:

ĐĐ/TS: 2 phân đội hoạt động trong khu XU.5255 - 5335 -5230 - 5303, thành phần còn lại cho Snoul.
TĐ1/8: 1 trung đội hoạt động trong khu XU.5535 - 557387 - 550384 - 536350; 1 trung đội hoạt động trong khu XU.55735 - 568370 - 532358; thành phần còn lại bảo vệ cho CĐ8.
TĐ2/8: trừ bị tại BCH/CĐ8; 2 phân đội hoạt động trong khu XU.535343 - 535305 - 564307 - 550345 - 537348.
TĐ3/8: trừ bị cho CĐ8; 2 đại đội tùng thiết hộ tống đoàn xe.
TĐ2/7: hoạt động trong khu XU.595297 - 633327 - 568358 - 555355.
TĐ3/9: hoạt động trong khu XU.645248 - 694258 - 627328 - 596296.
TĐ74/BĐQ: hoạt động trong khu XU.680200 - 730200 -694358 - 675248.
THĐ1/KB: CĐ3/1 + 1 ĐĐ/3/8 an ninh lộ trình và hướng dẫn đoàn xe từ Snoul đến XU.603313; CĐ2/1 TQV + 1 ĐĐ/3/8 an ninh và hộ tống đoàn xe từ XU.603313 đến XU.660250; THĐ1/KB(-) trừ bị tại BCH/CĐ8.
(Mật điện số mã 1652 ngày 062330H/05/71)
Ngày 11/5/71, Tướng Hiếu phát động một Chiến Đoàn gồm 5.000 quân, dưới sự không trợ của Không Quân Hoa Kỳ, càn quét một giải 40 cây số từ thành phố Kandol Chrum trên Quốc Lộ 7 hướng về phiá Nam tới Kompong Trach, một vùng trải từ 40-180 cây số hướng Tây Bắc Sài Gòn. Hoạt động sâu 20 cây số trong nội địa Cam Bốt, hai Chiến Đoàn di chuyển xuống hướng Nam từ Kandol Chrum để gặp một Chiến Đoàn đang hướng lên phía Bặc từ Kompong Trach. Cộng quân lại tránh đụng độ và chỉ thiệt hại có 14 nhân mạng.

Ngày 15/5/71, Tướng Hiếu tìm cách lùa địch quân vào bẫy xập bằng cách tung ra một đạo quân gồm 1,000 chiến binh tập trung trong vùng Mỏ Vẹt thuộc mạn Đông Cam Bốt về phía Nam của cuộc hành quân đầu. Để yểm trợ cho cả hai cuộc hành quân này, Không Quân Hoa Kỳ đã thực hiện 320 phi xuất trực thăng võ trang và 32 phi xuất không tập. Không Quân Việt Nam thực hiện 124 phi xuất thực thăng võ trang và 32 phi xuất không tập.

Ngày 25/5/71, Tướng Hiếu nghĩ chắc địch quân sẽ không lần mò vào bẫy xập vì mùa mưa sắp đến, nên viết thư về cho vợ:" Hành quân sau vụ này có lẽ sẽ dễ chịu hơn vì sắp đến mùa mưa."

Nhưng ngày 26/5/71, khoảng 1.000 Cộng quân tấn kích Snoul và xông vào thành phố ngày hôm sau, nhưng chúng bị quân trú phòng đẩy lui với sự yểm trợ không tập Hoa Kỳ. Quân trú phòng cũng đánh bại 4 đợt xung phong khác của Cộng quân quanh thành phố Snoul.

Ngày 27/5/71, các đơn vị Cộng quân tấn kích mạnh khoảng một cây số rưỡi phía Tây thành phố, nhưng bị quân trú phòng đánh chận lại. Địch bị thiệt hại 99 nhân mạng trong ba giờ giao tranh.

Ngày 29/5/71 địch quân bắt đầu tấn công cấp trung đoàn vào thị trấn Snoul, đánh thẳng vào bộ chỉ huy của Chiến Đoàn 8 đặt tại XU.545337, gây thiệt hại cho Đài Kiểm Báo và tiêu hủy một số máy và dụng cụ (5 máy thu số 449 - 183 - 197 - 126 - 243; 1 hộp liên kết số 121; 2 antenna đủ bộ). Tướng Hiếu yêu cầu Tướng Minh khởi sự tung vào các đơn vị trừ bị như kế hoạch "Điệu Hổ Ly Sơn" đã ấn định. Các Cố Vấn Mỹ thuộc Quân Đoàn III khuyến cáo Tướng Minh đừng nghe theo Tướng Hiếu cứ để địch quân tung thêm quân vào trận chiến rồi sẽ dùng bom B-52 trải thảm diệt địch. Tướng Hiếu lưu ý Tướng Minh là trong một trận chiến cỡ lớn như vậy không thể tùy hứng mà hành động, cần phải tiến hành như kế hoạch đã điều nghiên kỹ càng trước. Hơn nữa, nếu dùng bom B-52 sớm thì địch quân sẽ tan biến đi trước khi bị thiệt hại lớn, nếu đợi khi địch quân bu tới đông thì chúng đã bám sát vào quân ta, đến lúc đó hoặc là không dùng được bom B-52 nữa vì sẽ sát hại cả đến các đơn vị bạn, hoặc là cứ thả bom bừa xuống chịu thí quân bạn để mà diệt địch. Điều này Tướng Hiếu không thể chấp nhận. Nếu không muốn áp dụng kế hoạch nguyên thủy cần phải triệt thoái Chiến Đoàn 8 ngay lập tức khi chưa muộn. Tướng Minh chần chờ không biết nên nghe theo Tướng Hiếu hay vâng theo các Cố Vấn Mỹ của mình. Đến khi tin tức Phòng 2 của Sư Đoàn 5 và Phòng 2 của Quân Đoàn III báo cáo Bộ Chỉ Huy Chiến Đoàn 8 thất thanh kêu cầu cứu vì đã bị vây chặt chẳng còn bao lâu nữa sẽ bị địch quân tràn ngập qua các tuyến phòng thủ, Tướng Minh bèn phủi tay nói với Tướng Hiếu: "Anh làm gì thì làm đi".

Đó là ngày 30/5/71, Tướng Hiếu vội vàng rút tỉa từ xấp bản đồ dầy cộm của cả toàn bộ kế hoạch điều nghiên hành quân "Điệu Hổ Ly Sơn" Snoul, chọn lựa các bản đồ kế hoạch rút quân đã được điều nghiên sẵn, nhẩy lên trực thăng trực chỉ Snoul. Thường thì trên trực thăng chỉ huy C&C có ban tham mưu gồm các trưởng phòng 2, 3, 4 tháp tùng theo Tư Lệnh chiến trường. Nhưng vì hỏa lực địch quá gắt tại chiến trường Snoul, - mỗi lần có trực thăng xuất hiện trên vòm trời là hỏa lực phòng không địch bắn lên như mưa, có khi trực thăng Tướng Hiếu phải bay đi bay lại từ 8 giờ sáng đến 3 giờ chiều mà cũng không đáp xuống được - lần này Tướng Hiếu để ban tham mưu ở lại và mạo hiểm bay một mình. Phi công trực thăng Việt Nam gan dạ bay là sát ngọn cây. Trên đường bay, Tướng Hiếu yêu cầu Tướng Minh chỉ thị cho thả bom B-52 dọc theo lộ trình rút quân để phá vỡ các ổ phục kích địch quân nằm chờ sẵn. Lời yêu cầu này đã bị Cố Vấn Mỹ cạnh Quân Đoàn III chơi xấu trả thù vặt làm ngơ.

Vì Cộng quân đã vây sát BCH/CĐ8, không còn xử dụng điện đài hay điện thoại an toàn nữa, Tướng Hiếu đã đáp thẳng xuống BCH/CĐ8 dưới tầm bắn của mọi loại súng lớn nhỏ của địch quân. Chiến Đoàn Trưởng Chiến Đoàn 8, Thiết Đoàn Trưởng Thiết Đoàn 1 Kỵ Binh, các Tiểu Đoàn Trưởng TĐ1/8, TĐ2/8, TĐ3/8, TĐ2/7, TĐ3/9 và TĐ74/BĐQ chụm đầu quanh Tướng Hiếu theo dõi ngón tay Tướng Hiếu chỉ vẽ trên bản đồ phác họa thứ tự rút quân. Ai nấy đều phấn khởi, không một chút nao núng, tin tưởng vào tài điều binh của Tư Lệnh mình, dù là trong lúc ngặt nghèo nhất này. Khi các Chỉ Huy Trưởng tản mác trở về đơn vị chiến đấu của mình thì niềm vững tin vào Tướng Hiếu lan truyền đến toàn thể anh em chiến binh. Trực thăng chở Tướng Hiếu chợt tung cánh quạt vút thẳng lên trời báo hiệu lệnh triệt thoái. Các quân xa bắt đầu chuyển bánh. Thế là cuộc triệt thoái phá vỡ vòng vây tiến hành trong trật tự, kẻ đi trước người đi sau, anh em chiến binh đùm bọc lẫn nhau, mặc dù địch quân bắn chận và bắn theo xối xả.

Cũng may là Tướng Hiếu kêu gọi được Chuẩn Tướng Trần Quang Khôi đem Lực Lượng Xung Kích Quân Đoàn 3 đến tiếp cứu Chiến Đoàn 8 kịp thời, từ Lộc Ninh đánh ngược lên Quốc Lộ 13 hướng về Snoul, giải tỏa được áp lực vây hãm của địch. Kết quả là 2 phần 3 Chiến Đoàn 8 trở về tới Lộc Ninh. Trung Đoàn Trưởng Phó Trung Đoàn 8 bị trúng đạn B-40 về tới Lộc Ninh thì tắt thở. (Vì Chuẩn Tướng Khôi đáp lời kêu gọi của Tướng Hiếu hành động qua mặt Tướng Minh, nên sau này Tướng Hiếu và Tướng Khôi bị Tướng Minh - với thâm ý khai trừ - báo cáo bậy lên Tổng Thống Thiệu (vốn sợ đảo chánh) là hai Tướng Hiếu và Khôi viện cớ tiếp cứu Snoul để đem chiến xa về Lộc Ninh với âm mưu đảo chánh!)

Tướng Hiếu đứng ở ngã tư đường dẫn vào Lộc Ninh tiếp đón đoàn quân triệt thoái qua lằn tên lửa đạn, bỗng nhiên phải trố mắt ngạc nhiên khi nhìn thấy trong đoàn xe có vài xe vận tải chở lố nhố bò Miên cùng về theo (bộ tụi này đi picnic về à!)

Đại Úy Trần Lương Tín, Tiểu Đoàn Trưởng 2/8 viết, "NT Trần Văn Thưởng K17, TĐT 1/8 và NT Lê Sĩ Hùng K18, TĐT 4/9, Hải K21 TĐP 2/8 là những người đã ngồi trên M113 của tôi và Minh K22 trên đường về đến căn cứ của TĐ174 BĐQ/BP để gặp Tướng Hiếu tại đây cùng với ông Dzần, CĐT."

Đại Tá Dzần, Chiến Đoàn Trưởng CĐ8 viết, "Lúc về biên giới, ức quá tôi tính vào bộ chỉ huy Quân Đoàn gây chuyện lớn, may có Tướng Hiếu ôm tôi không cho vào bộ chỉ huy Quân Đoàn và đẩy tôi lên trực thăng về Lai Khê."

Kết Luận.

Đáng lẽ ra trận Snoul này phải là một trận thư hùng tráng lệ, nhưng chỉ vì Tướng Trí không còn, thay thế bởi Tướng Minh, một tướng theo đường hành chánh đi lên, làm hỏng chuyện, khiến cho xảy ra hiện tượng "đầu voi đuôi chuột". Ngày 2/6/71, khi Tướng Hiếu tới dự Cơm Cúng nhân dịp lễ 100 ngày của Đại Tướng Đỗ Cao Trí, do Bà Tướng Trí mời, (xem lá thư tuyền tuyến ngày 25/5/71), thay vì hoan hỉ cầu nguyện với Tướng Trí:"Anh Trí ơi, tụi mình đại thành công rồi!", chắc Tướng Hiếu chỉ còn biết xót xa than vãn cùng Tướng Trí:"Tại sao Anh lại bỏ đi sớm vậy để mà ra nông nỗi này!"

Trước khi bị cách chức Tư Lệnh Sư Đoàn 5, cử chỉ sau cùng của Tướng Hiếu là tỏ lòng biết ơn của mình đối với các chiến sĩ thuộc Phi Đoàn 3, Không Đoàn 17 Không Kỵ Hoa Kỳ đã dũng cảm yểm trợ cho Trung Đoàn 8 tại chiến trường Snoul từ 25/5/71 đến 1/6/71, và Tướng Hiếu lấy làm "đau lòng là không đủ thẩm quyền để vinh danh các anh em trong trận Snoul."

Nguyễn Văn Tín
(viết xong ngày 20/9/1998)
Cập nhật ngày 22.07.2005

http://nguyentin.tripod.com/Snoul-u.htm