Mai Bá Kiếm: Thiếu tá Lạc, chỉ huy trưởng Yếu điểm Nhà Bè: Danh dự và trách nhiệm!

10 giờ 30/4/1975, TT Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng, giống những nơi khác, Chi khu Nhà Bè rả ngũ, binh sĩ tháo quân phục, võ trang vứt đầy đường. Dân chúng đem xe hơi, xe máy đến phá Kho 18 (Cảng Bến Nghé hiện nay) khiêng hàng tấn hàng hoá nhập cảng có giá chở về nhà.

Lúc 11 giờ, có 5 anh bộ đội mặc quân phục chính quy bồng súng AK ngơ ngác, không biết xử trí ra sao khi bị hàng ngàn dân xô lấn vây quanh. Cách đó 200 m, tại Cuộc cảnh sát Tân Thuận, ông Hai Cứng* – VC nằm vùng, mặc bà ba đen, tay cầm rouleau P.38 bắn chỉ thiên dằn mặt đám du côn đang vây Cuộc CS để “hôi” súng (năm 1970, băng du côn Kho 18 từng nhảy lên xe container của US Army – lúc quẹo cua chạy chậm, chôm một thùng – tưởng đồ hộp ném xuống, ai dè là thùng súng Colt 45). Một thanh niên mình trần mang băng đỏ ở bắp tay, cầm súng M.16 bắn minh họa theo ông Hai Cứng.

Tôi chạy xe Suzuki M.12, mặc civil ra Cảng tìm tàu đi, thấy mấy anh cách mạng 30/4 dùng súng ớn quá, đường vô cảng lại nghẹt cứng, bèn quay về nhà. 12 giờ về đến cầu Phú Xuân, bộ đội chính quy chưa về tới. Toàn dân cách mạng 30/4 đeo băng đỏ tiếp thu đồn bót, UB hành chính quận và xã. Ông Ba Sang nghề chạy xe lam, đạo Cao Đài, mặc bộ bà ba trắng, tay cầm Colt 45, kêu gọi đồng bào trật tự (sau đó làm trưởng ban ấp 5). Ông Tư Kiệt thợ sửa xe đạp, vừa già vừa lùn, bận pyjama, mang cây garant dài gần quệt mặt đường trông rất dị hợm (sau đó làm tổ trưởng rồi sửa xe đạp). Ông 3 Xuân* thợ giặt ủi, tự xưng làm đề lô chỉ điểm họa tiễn 122 ly rót vào 3 hãng dầu Nhà Bè (nhưng có trái bay lố 1 km rớt vào nhà ông Tư Tẩu làm banh thây 4 người), lái chiếc xe jeep cảnh sát, chở đám “nhân dân tự vệ trở cờ” mang băng vải đỏ, vừa chạy vừa bắn súng thị uy (3 Xuân làm trưởng CA xã 3 tháng, lên phó chủ tịch xã được vài năm).

Trong lúc đám võ trang ô hợp, không quân phong, chẳng quân kỷ, chạy đầy đường, mà thiếu tá Lạc (Chỉ huy trưởng Yếu điểm Nhà Bè) nai nịt quân phục gọn gàng, mang cầu vai một gạch dưới bông mai bạc, tự lái xe Jeep, chạy chầm chậm dọc liên tỉnh lộ 15 (Huỳnh Tấn Phát bây giờ) đi tuần tra 3 hãng dầu (Esso, Shell, Caltex), đón chờ bộ đội đến tiếp quản. Tổng giám đốc 3 hãng là người châu Âu đã bỏ về nước, thiếu tá Lạc cho tiểu đoàn địa phương thuộc quyền tan hàng, kể cả tài xế và âm thoại viên (mang máy truyền tin). Ông ở lại một mình giữ 3 hãng dầu, mà không có một kẻ nào dám vào múc xăng, như ở Kho 18.

Các anh cách mạng 30/4 súng ống hùng hổ vậy, nhưng không dám làm gì với viên thiếu tá đơn thương độc mã. Thiếu tá Lạc dừng ở ngã ba Esso mua gói thuốc lá, dân chúng nhìn thiếu tá đầy vẻ lo ngại. Tôi dừng xe lại đưa tay lên trán chào ông và hỏi: Ba tôi là ông Mai Bá Kỳ – tổ trưởng tổ nhà đèn, đang trực trong hãng Shell, sao thiếu tá không mở cổng cho nhân viên về nhà. Thiếu tá nói: Hôm nay, các xe ca (45 chỗ) không đưa nhân viên từ Sài gòn xuống làm, chỉ có nhân viên tại chỗ Nhà Bè vô làm, nên tôi phải đóng cổng để giữ người bảo quản hãng dầu an toàn”. Nói xong, ông lái xe vào hãng Esso.

Chiều tối hôm đó ba tôi về nhà kể: “Thằng Phước (nhỏ hơn ba 10 tuổi – phụ thợ cho ông) không dè nó là VC, nó mang cờ mặt trận vào treo ở cổng hãng, rồi không cho ba và nhân viên về nhà ăn cơm trưa. 4 giờ chiều, quân quản vào tiếp thu, thiếu tá Lạc bàn giao, rồi bị bắt dẫn đi mất”. (Sau này, ô. Phước làm chủ tịch công đoàn kho dầu B, và vẫn làm lính ba tôi). Không rõ số phận thiếu tá ra sao, nhưng tôi kính phục tác phong biết giữ danh dự và trách nhiệm dù tổ quốc không giữ được.

Trước đó, năm 1974, tiểu đoàn gác 3 hãng dầu của thiếu tá Khách bị đặc công đột nhập vào hãng Shell đốt cháy mấy bồn xăng (160 tấn/bồn), nên cả tiểu đoàn bị đày lên biên giới Bình Long giữ tiền đồn, và tiểu đoàn ở tiền đồn đó của thiếu tá Lạc được đổi về bảo vệ 3 hãng xăng.

____

Ghi chú: Hai Cứng sau đó làm trưỏng CA xã Tân Thuận, hét ra lửa, đưa nhiều quân nhân VNCH đi cải tạo, không phải vì có cấp bậc trốn cải tạo, mà vì bị ông thù vặt. Khoảng năm 1980, Hai Cứng hoang dâm vô độ (hiếp dâm nhiều phụ nữ), vợ 2 Cứng làm thịt bò xào, dụ 2 Cứng ở nhà nhậu (mỗi chiều 2 Cứng đi nhậu tới khuya). Khi 2 Cứng say mèm, vợ lột quần, kéo thằng nhỏ ra cắt cái bụp, rồi chở đi cấp cứu. BS bảo đem khúc cắt đứt đến để nối lại, bả đáp: tui liệng xuống ao cá rồi”. Hai Cứng thành mềm từ đó.

– Ông 3 Xuân cho thằng con trai 18 tuổi đi du kích xã, ai cũng sợ vì tính lất khất của nó. Một hôm, nó kéo lưới cá dưới ao lên, gặp trái lựu đạn trong lưới. Ỷ ba mình đề lô rocket, nó tưởng mình hệ “tạc đạn gia truyền”, lấy lựu đạn ra táy máy, nổ một phát chết tại chỗ, thằng kéo lưới chung bị văng miễng. Sau đó, 3 Xuân xin cho nó bằng liệt sĩ.