Cùng là đế quốc nhưng đế quốc CS, chỉ mới ra đời cách đây 97 năm đã bị vất vào sọt rác lịch sử; trong khi đế quốc La Mã dù ra đời cách đây trên 2000 năm vẫn còn nhiều người luyến tiếc và thăm viếng các di tích. TP Arles ở Pháp, tuy rất nhỏ nhưng tiếp 400.000 du khách mỗi năm vì có nhiều di tích của đế quốc này. Tại sao lại như vậy? Xin các bạn trả lời giùm.

Hình 1: Con đường bộ từ La Mã sang Tây Ban Nha đi qua sông Rhones trên một chiếc cầu nổi (pontoon) ở TP này. (Nếu bạn coi các phim cổ xưa sẽ thấy cầu như vầy trước các cổng thành; nhưng nay mới biết là nó có từ TK thứ 1, chứng tỏ KHKT thời đó đã khá cao -- người dịch). Hàng hóa từ Địa trung Hải được chuyên chở ngược sông đến tp này (lúc đó , tp đã này là một cửa ngỏ thương mại phát triển) để sau đó chuyển sang sà lan (barge) mang chúng đi khắp nước Pháp, xem bản đồ.
Chú thích góc dưới trái của bản đồ: Tàu Arles-Rhones 3 di chuyển trong địa phương, nhưng những tàu lớn hơn hoạt động vượt quá tp Lyon. Những đường bộ nối sông Rhones với các sông khác, mở rộng thương mại đến tận Anh và Đức. 
Hình 2: Con tàu Arles-Rhones 3, đến bến trong chuyến đi cuối cùng, chở 33 tấn đá xây dựng từ một mỏ gần 10 dặm phía bắc tp Arles. Con tàu trên, dài 102 foot, đã chìm tại cảng của TP Arles trong một cơn bão lớn, cách đây gần 2 ngàn năm; ng ta đã trục vớt và triển lãm tại Musée Departemental Arles Antique (bảo tàng cổ của quận Arles). Mỗi năm, tp thu hút rất nhiều du khách do từng là nơi danh họa Van Gogh sống một thời gian và cũng có nhiều di tích của đế quốc La Mã: ở trung tâm tp còn một sân động (amphitheatre) từng chứa 20.000 khán giả để xem giác đấu (gladiator).
Nguồn : NGS tháng 4/2014 .