CUỘC CHIẾN BUỒN THẢM NHỨT

Nguồn: bài viết Saddest war của William C. Bullitt* trên báo LIFE DEC 29, 1947 (CÁCH ĐÂY 73 NĂM). 

* Ông này là ĐS Mỹ tại Pháp vào thời điểm đó. 

(Bài này giúp các bạn có một cái nhìn về VN thời đó qua nhãn quan của một người Mỹ, dù lúc đó MAO chưa làm chủ HOA LỤC mà tổn thất của lính Pháp đã là 600 người/tháng .--ND)

"Trong tất cả các xung đột trên trái đất ngày này, chiến tranh tại Đông dương là thắm thiết/cảm động (pathetic) nhất. Không điều gì tốt có thể đến từ đó (No good can come of it). Chỉ có một lý do nhỏ và một chút hiểu biết đầy nhân bản được yêu cầu (require) để chấm dứt nó. Nhưng dọc những con đường ở Nam kỳ, Trung kỳ và Bắc kỳ, lính Pháp - nhiều người từng là kháng chiến quân (maquisard), tham gia cuộc chiến chống Đức Quốc xã - tiến bước cẩn thận (gingerly), trông chờ súng máy nổ ra từ mỗi gốc cây hay nhà; trong khi người dân Việt Nam - vừa đói và yếu đi bởi sốt rét, hiền lành do bản chất nhưng can đảm - đã tung (fling) lựu đạn tự sản xuất và giết mọi lính Pháp - mà họ có thể làm, với con tim trong sáng như lòng ái quốc của những nông dân tại Lexington và Concord, Mỹ (trong chiến tranh dành độc lập Mỹ .--ND).

Những người dân Việt này cũng là kháng chiến quân. Nhưng sự tranh đấu của họ là THẢM KỊCH ĐEN (black tragedy). Vì sự lãnh đạo của cuộc tranh đấu đòi độc lập này đã bị chiếm đoạt bởi người CS. Chánh phủ và quân đội của họ bị khống chế bởi Tổng Bộ, đây là một sản phẩm thu nhỏ của Bộ chính trị Moscow. Không một ai trong 100 người Việt là CS; nhưng tất cả dân VN đều muốn độc lập; và cũng như Tướng de Gaulle - được nghe theo bởi hàng triệu người Pháp dù ko đồng ý quan điểm chính trị của ông, bởi vì ông là biểu tượng của kháng chiến chống Hitler; cũng như vậy hôm nay Hồ Chí Minh, lãnh tụ CS của dân VN chiến đấu cho độc lập, được đi theo bởi hàng triệu dân VN - dù ko đồng ý với quan điểm chính trị của ông, bởi vì ông là biểu tượng của kháng chiến chống Pháp. Hậu quả, dân VN chiến đấu và chết và giết những người Pháp trẻ, trong cuộc chiến mà nếu chiến thắng, dưới các lãnh tụ bây giờ, có thể dẫn tới một sự thay thế ách thống trị của Pháp bằng ách thống trị KHỦNG KHIẾP của Stalin.

Tình hình của quân Pháp tại Đông Dương chắc chắn ko kém bi thảm hơn (scarcely less tragic). Họ có 115.000 quân. Họ trang bị kém. Tinh thần chiến đấu cũng ko tốt đẹp gì dù có thanh lọc cẩn thận, nhiều cựu lính Đức đã tìm vào lính Viễn chinh Pháp (số Nov 10 của tuần báo Life). Lính bản xứ ko tin vào chiến thắng. Họ tin rằng ít nhứt 500.000 lính trang bị tốt mới đủ để chinh phục 22 triệu dân VN. Họ biết CP Pháp cho phép một đoàn đại diện HCM đến Paris. Và họ nghi ngờ một thay đổi về chính trị tại Pháp sẽ khiến CP của họ ngày mai sẽ ôm hôn những người mà họ đã ra lịnh giết hôm nay. Vì lẽ đó, họ rất đau khổ vì bị phục kích và ám sát, ngứa vì muổi cắn và nóng khó chịu, càu nhàu (mutter), "Đây là cuộc chiến dơ bẩn" (C'est de la sale guerre), ko chắc rằng cái chết của họ có ý nghĩa gì. Và vào khoảng 600 người đã chết mỗi tháng. 

Tuy vậy tai họa tệ hại nhứt vẫn có thể xảy ra (befall) với người Pháp, người VN và thế giới văn minh nếu người Pháp, do mệt mỏi, đầu hàng HCM và các đồng chí CS của ông. Bất cứ lời hứa tốt đẹp nào mà HCM đưa ra đều có thể phá vở ngay NẾU ông nhận lịnh mới từ Moscow. Dân Pháp sống tại VN sẽ bị tàn sát, và người VN sẽ bị đô hộ bởi Moscow . . . 

Sau khi Nhật đầu hàng, người VN ngày 2/9/1945 thành lập một cộng hòa độc lập mà họ gọi là VN Dân chủ Cộng Hòa (VNDCCH). Hành động này được sự ủng hộ của tất cả người VN. Người Nhật đã chấm dứt cai trị của Pháp, và ko người Việt nào muốn nó phục hồi. Tổ chức chính trị đã thành lập nước VNDCCH là VN Độc Lập Đồng Minh Hội - thông thường được gọi là Việt Minh. Các thành viên của VM gồm mọi thành phần, khi BẮT ĐẦU (onset) chưa có tới 1/1000 (sic) là CS. Nhưng các lãnh tụ CS, phần lớn đào tạo từ Moscow, lại là những người có một mạng lưới ngầm chặc chẽ (well-knit) và biết cách tổ chức một phong trào cách mạng trên diện rộng/quy mô lớn; và chẳng bao lâu hàng triệu người VN đã nhận ra rằng HẦU NHƯ (somehow) các vị trí chỉ huy (command post) của VM đều lọt vào tay CS. Tuy nhiên, vì VM đại diện cho kháng chiến chống Pháp, họ vẫn là thành viên của VM (còn tiếp).