Các anh có quyển L'Anglais Sans Peine* ko?

Khoảng năm 1976, chúng tôi ở trại tù Long Giao, gần Xuân Lộc, Long Khánh. Lúc đó có 1 bộ đội quản giáo, ng cao lớn, ông hỏi: Anh nào có quyển L'Anglais Sans Peine cho tôi mượn? Có anh trả lời, tôi biết quyển này, rất hay, nhưng trại ko cho gửi sách vào trại.

(Tôi còn nhớ, khi chuyển ra bắc, ở trại tù Phong Quang gần Lào Cai, chúng tôi yêu cầu gđ gửi quyển "Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ Tịch" của Trần Dân Tiên viết về HCM, sách của đảng in, nhưng họ ko cho nhận vì sợ gđ viết ám hiệu gì trong sách! - kể cả giấy vệ sinh cũng ko được nhận).

Lúc đó, có mấy anh trốn trại từ trại cũ ở Thành Ông Năm Hốc Môn, khi chuyển về Long Giao cũng tiếp tục bị nhốt trong thùng Conex. Mỗi ngày có tù đến mở cửa, đem bô cứt đái đi đổ cũng như mang thức ăn nước uống tới. Họ ko đc tắm rửa, ban ngày nóng như lò nướng, ban đêm rất lạnh. Khi ông quản giáo này tới, ông cho mở Conex để họ ra giếng tắm: chúng tôi phải kéo nước giếng cho họ vì họ ko có sức và rất hôi thúi - sau nhiều tháng ko tắm. Mà chưa yên đâu, ở trại Thành ông 5, thỉnh thoảng ban đêm vệ binh đi ngang ném đá làm họ giựt mình.

Tôi còn nhớ, lúc ở Long Giao, tôi thấy một anh ko rõ tội gì, bị cột hai tay hai chân vào bốn cái trụ, nằm ngửa mặt lên trời giữa trời nắng. Tôi nghĩ, anh này sẽ ko sống nỗi với hình phạt như vậy!

Ông quản giáo có học thức này chỉ coi chúng chừng vài tuần thì bị đổi, thay thế bởi các ông quản giáo khác.

* Tôi rất thích quyển này: nó dành cho người Pháp với các chuyện cười dí dõm độc đáo, có đĩa đi kèm. Sách phát âm theo lối Anh nên khi qua Mỹ bạn sẽ thấy khác biệt - nhưng ko đến nỗi một ng Mỹ ko hiểu ng Anh hay ngược lại.