SƯ ĐOÀN 23 PHẢN CÔNG

Đây là bài thứ 5 trong loạt bài về chiến sự của QK-2 vào năm 1972, trong chuyên khảo đã dẫn. 

Sau đây là phần chuyển ngữ.

. . . 

"Thành công của đêm trước đã khiến đại tá Bá và sđ 23 nghĩ tới việc phản công. Đại đội 23 trinh sát đã được trực thăng vận đến 8 km tây bắc của tp Kontum. Từ đó đại đội tiến về phía nam để bắt tay với TĐ 2/45, đang từ hướng nam tiến lên. Họ đã khám phá 30 xác Bắc quân trong một khu vực bị B-52 oanh kích và bằng chứng của nhiều thương vong đã được mang đi. Các thành phần còn lại của trung đoàn 44 và 53 đã được tung ra để kiểm tra khu vực đã bị oanh kích vào tối qua. Sau một vài tiến bộ ban đầu, họ đã tạm ngừng do chạm súng nhẹ. Không kỵ Mỹ đã xác nhận sự tàn phá rộng lớn của của B-52 vì khi thám sát khu vực họ đã phát hiện địch đang cố gắng kéo xác chết khỏi các hầm trú ẩn. 

Ngày 21/5, một lực lượng đặc nhiệm gồm liên đoàn 2 và 6 BĐQ và thiết đoàn 3 đã bắt đầu một cuộc hành quân (HQ) để bảo vệ an ninh cho QL-14. Nam quân rất cần đường này để đưa đồ tiếp liệu cần thiết từ Pleiku lên tp Kontum. Một số phi xuất của B-52 và máy bay chiến thuật ném bom CBU-55 vào trung đoàn 95B csbv đã cố thủ ở đèo Chu Pao. Lúc đầu, cuộc tấn công này thành công, nhưng khi Nam quân tiến đến trong tầm của súng B-40, trận chiến đã trở nên ác liệt. Khi một số thiết vận xa M-113 và tăng M-41 bị phá hủy bởi B-40, mũi tấn công này của thiết giáp đã tạm dừng.

Trung đoàn 44 đã trở thành trừ bị của sđ vào đêm 21 sau khi các phòng tuyến được phục hồi. Sự thay quân này (transfer of positions) đã kéo dài trong hai ngày kế. Giai đoạn này bị ngắt quãng (punctuate) bởi những tấn công nhẹ bằng cối hay pháo và thăm dò nhỏ bằng bộ binh. Một cuộc tấn công nhỏ bằng đặc công đã xảy ra lúc 0630g ngày 23 và chạm súng lai rai (intermittent) đến 1900g cùng ngày. Các toán trinh sát trong giai đoạn này đã phát hiện ít nhứt 20 tới 30 xác chết và trang bị. Các lực lượng của tiểu khu đã tiếp nhận một hồi chánh viên (HCV) của trung đoàn 48 csbv. Y đã cung cấp vị trí của BCH trung đoàn này và cho biết thêm rằng hầu hết các đại đội của TĐ y chỉ còn mười người vì B-52 oanh kích. Vì nhiều tiếp tế của trung đoàn đã bị phá hủy trên đường đến phòng tuyến, lương thực cũng như thuốc chống sốt rét đã thiếu trầm trọng. Tuy hiểu biết của y về kế hoạch tấn công bị hạn chế nhưng y cho biết sẽ bao gồm pháo dữ dội, sau đó là tấn công của tăng và bộ binh. Sự ác liệt của pháo binh sẽ tùy thuộc vào tái tiếp tế, vì đạn pháo đang thiếu.

Sau một ngày để sđ nghỉ ngơi, đại tá Bá đã mở cuộc phản công mới vào ngày 24. Cuộc tấn công bắt đầu lúc 1045 g khi TĐ 1/44 được trực thăng vận đến một bãi đáp 4 km bắc của tp Kontum gần QL-14. Từ đây họ tiến về nam. TĐ 2 được trực thăng đến một km ở phía đông của TĐ 1 và tiến về nam. Một lực lượng án ngữ được đặt ở ngay phía nam của mục tiêu dự trù. Trong một cuộc hành quân (HQ) khác, trung đoàn 53 đã đánh về phía bắc để chiếm một làng nhỏ mà bắc quân đã chiếm ngày 22. Lúc 1245 g, cuộc hành quân hoàn tất và mọi đv đều chạm súng nhẹ. Địch kháng cự yếu ớt suốt buổi chiều và các đv đã chiếm mục tiêu lúc 1800g.

TRẬN TẤN CÔNG THỨ HAI VÀO TP KONTUM

Tiếp sau một thời gian tương đối yên tỉnh từ 2200g đến 0200g của ngày 25, những cuộc tấn công bằng pháo đã bắt đầu vào các đv của sđ 23 tại tp Kontum và khu vực phòng thủ phía nam. Pháo đã tập trung vào kế cận của sân bay và phần đông nam của tp. Lúc 0300 g, các TĐ 406 và 10 đặc công đã bắt đầu xâm nhập các vị trí của lực lượng tiểu khu ở phần đông nam của tp Kontum. Đúng như các cố vấn Mỹ đã dự đoán: do lính tiểu khu rời tuyến phòng thủ để về với gia đình trong tp mỗi đêm, nên phòng tuyến của họ đã có lổ hổng (gap). Di chuyển theo từng toán nhỏ cấp tiểu đội, một số địch quân đã ăn mặc đồng phục tịch thu của lính sđ 22 bộ binh. Bọn đặc công này đã xâm nhập thành công vào một khu nhà cửa san sát (built-up) gần sân bay, một trường học, một chũng viện Công giáo, và ngôi nhà của Giám mục người Pháp của Kontum. Một số đv ĐPQ của tiểu khu đã chống trả quyết liệt với địch. Lúc 0925 g, gần sân bay, một đv ĐPQ đã giết 20 đặc công khi chúng đặt một cối 60 ly để bắn vào sân bay. Suốt phần còn lại của buổi sáng và đầu buổi chiều, BTL của sđ 23 và các vị trí pháo binh của sđ đã bị pháo và cối liên tục. Theo lời khuyên của trung tá Gannon, giờ đây là cố vấn của trung đoàn 53, pháo binh đã chuyển vào vị trí mới sau khi hai khẩu của họ bị phá hủy bởi pháo địch. Sự chính xác của pháo binh Bắc quân đã được chứng tỏ vì sau khi Nam quân di chuyển đại bác, thì chẳng bao lâu, một quả đạn đã rơi 5 mét cách vị trí mới, tiếp sau là sáu quả đã phá hủy một khẩu 105 ly khác. 

Lúc 1300g chuẩn tướng Hill đã tuyên bố khẩn cấp chiến thuật (tactical emergency) cho tp Kontum, để hướng tất cả mọi yểm trợ của không quân và trực thăng võ trang khả dụng cho khu vực này. Lúc 1515 g, pháo binh của sđ 23 đã hoàn toàn bị vô hiệu (neutralize). Súng và đạn dược của họ hoặc bị phá hủy hay các pháo thủ đang tránh pháo trong hầm trú ẩn của họ do hỏa lực dữ dội của đối phương, giờ đây với nhịp độ một quả mỗi 30 giây. Sau khi đo đạc, thiếu tá Lovings, một sĩ quan gốc pháo binh, cho biết đó là đạn 155 ly. Lúc 1900 g, chỉ có 14 khẩu 105 ly và hai khẩu 155 ly là còn hoạt động để yểm trợ sđ 23. Các chuyến bay tiếp tế của C-130 đã đình hoãn trong tối 25 và 26 tháng 5, có nghĩa là sđ sẽ ko được tiếp tế trong 24 giờ. Vann ước lượng rằng ít nhứt một TĐ đặc công vẫn còn ở trong khu vực quanh sân bay. Lúc 0100 g ngày 26, pháo kích đã gia tăng tới vài phát mỗi phút. Ba hay bốn toán gồm xe tăng và bộ binh đã tấn công từ phía bắc dưới hỏa lực của pháo. Những cuộc tấn công chánh đã xảy ra chống lại trung đoàn 53 nhưng áp lực cũng gia tăng với lực lượng tiểu khu quanh tp Kontum. Khi trời hừng đông, trực thăng gắn phi đạn TOW đã bắt đầu bắn và giữa buổi chiều đã phá hủy hai T-54 và nhiều xe tải. Đại tá Bá đã ra lịnh một TĐ của trung đoàn 44, tăng cường bởi tám xe tăng, phản công. Cuộc phản công đã thành công khi ngăn chận sự xâm nhập của Bắc quân xuyên qua phòng tuyến giữa trung đoàn 44 và 53, và ngày 22 Nam quân đã có thể hạn chế thắng lợi của địch nhưng ko thể đẩy chúng khỏi những vị trí mà chúng mới chiếm. Tình hình đã hơi ổn định trong phần còn lại của ngày này trong tp. Tuy nhiên không kỵ Mỹ đã thấy những chuyển quân lớn lao của đối phương tới những nơi đã bị xuyên thủng (penetration), có thể họ là viện quân tăng cường cho chiến trường. Vì sân bay đã bị đóng đối với máy bay có cánh cố định, các trực thăng CH-47 đã được xử dụng để chuyên chỡ hàng tiếp tế khẩn cấp tới sân đá banh và tải thương binh nặng. Các nhân viên cảnh vệ người Mỹ đã canh gác các máy bay tiếp tế này để ngăn ngừa các thương binh nhẹ tìm cách rời bỏ thành phố đang bị bao vây.

Khi trời tối, pháo bắn vào BCH của trung đoàn 45 và 53 đã gia tăng. Trung đoàn 45 đã đối mặt những tấn công dữ dội nhứt (heaviest) của ba TĐ thuộc trung đoàn 64 csbv. Quân tấn công đã xuyên thủng phòng tuyến giữa trung đoàn 45 và 53 và bao vây các lực lượng của 45. Tất cả mọi không yểm chiến thuật đều dồn cho trung đoàn này. Sau khi thảo luận với Trung tá Grant, cố vấn của trung đoàn, đại tá Rhotenberry đã đồng ý chuyển hai phi xuất B-52 đã dự trù cho mặt trận khác, ném bom vào lực lượng đang tấn công trung đoàn 45. Bom đã thả lúc 0230 g và làm giảm đi cường độ của cuộc tấn công. Ngoài ra trung tá Grant còn chuyển tiếp các vị trí địch, gửi đi từ các đv ở phòng tuyến tới một máy bay gunship của không quân Mỹ, bay trên trận địa suốt đêm.

Khi trung đoàn 44 đã hoàn thành việc chuyển quân đến các vị trí mới để làm trừ bị cho sđ, họ đã ko để lại các toán đoạn hậu ở phòng tuyến cũ vì sai lầm tin rằng trung đoàn 45 và 53 sẽ nhanh chóng trám tuyến của họ. Sai lầm này đã gần như biến thành thảm họa. Bắc quân đã tấn công vào khu vực này với trung đoàn 1 của sđ 2 csbv, và trung đoàn 66 của Mặt trận B-3, hỗ trợ bởi một đại đội xe tăng. Một cuộc tấn công phối hợp giữa trung đoàn 52 thuộc sđ 320 csbv, với sự yểm trợ của trung đoàn 64 đã từng bao vây trung đoàn 45 VNCH đêm trước. 

Bên trong trung tâm hành quân của trung đoàn 44, thiếu tá Lovings và trung tá McKenna đang chuẩn bị ngủ thì đạn pháo kích nổ trên đầu. Mối quan tâm của họ trong những giờ trước đó là lực lượng lớn của địch đang tiến vững chắc hướng tới phần đông bắc của tp. Giấc ngủ của họ đã gián đoạn bởi tiếng hét "Xe tăng và bộ binh ở hàng rào kẽm gai của chúng tôi!" Lovings ko thể nào tin đó là sư thật nên ông chạy nhanh ra cổng để kiểm chứng. Ông đã tới kịp thời để thấy chiếc T-54 dẫn đầu chỉ còn cách các bunker nằm quanh trung tâm hành quân (TTHQ) 50 mét! Một cờ đuôi nheo (streamer) phấp phới bay trên pháo tháp xe tăng trong cơn gió nhẹ của sáng sớm. Một tiếng nổ từ một khẩu M-72 bắn đi từ một sĩ quan VNCH từ hầm trú ẩn trên phòng tuyến đã tức khắc khiến ông ko nhìn rõ chiếc xe tăng này. Khi khói đã tan, ông đã thấy một lổ cở đồng một đô-la bạc ở phía trước xe tăng và máy xe im lìm. Đồng đô-la bạc có hình tròn, loại sản xuất từ 1878 đến 1978, có đường kính 38.1 mm; loại sản xuất từ 1979-1999, có đường kính 26.5 mm -- người dịch. Một chiếc T-54 thứ hai ở một con đường khác trong bịnh viện đầy người đã thấy chiếc tăng bị phá hủy này. Có vẻ nghĩ rằng khu vực này chưa làm chủ bởi bộ binh bắc quân, chiếc tăng này định quay đầu lại để trốn. Nó đã trở thành một mục tiêu ngon ăn cho một xạ thủ M-72 gần đó. Thiếu tá Lovings đã chạy nhanh vào trung tâm hành quân để yêu cầu không yểm từ BTL của sđ 23. 

Chuẩn tướng Hill, cố vấn phó của QK-2 đã dậy từ sớm để bay đến chiến trường với một toán trực thăng gunship. Trong lúc bay trên khu vực, ông được Lovings báo cáo có sáu xe tăng sắp vượt qua miếng đất trống phía bắc của doanh trại bịnh viện. Ông cũng thấy bộ binh địch di chuyển xuyên qua các tòa nhà của bịnh viện. Lovings báo cho gunship biết rằng phía bắc của phòng tuyến của ông có thể bắn phá tự do (free fire). Các gunship từ trên trời nhào xuống (swoop) tấn công. Hai chiếc T-54, đang ở trong doanh trại của bịnh viện, thấy vậy đã chạy vào một số tòa nhà trống để trốn.  

Trực thăng với phi đạn TOW đã nhanh chóng xuất kích từ sân bay Pleiku ngay từ khi nhận báo cáo đầu tiên về xe tăng xuất hiện ở tp Kontum. Lúc 0600, các máy bay này đã ở phía trên của mặt trận phía bắc. Khu vực phía bắc của tp rất trống trải, ko có chỗ núp cho xe tăng, khiến chúng dễ làm mồi ngon cho các trực thăng này: hai phi đạn TOW đã bắn trúng xe tăng trong lúc chúng đang di chuyển để tấn công phòng tuyến ở đông bắc của tp. Máy bay chiến thuật, gunship, và các cố gắng của binh sĩ ở phòng tuyến đã chặn đứng (stem) cuộc tấn công của bắc quân lúc 1000g. Lúc 0615 g ngày 27, quân bạn lần nữa bị tấn công dữ dội bởi xe tăng và bộ binh. Lúc 0715 g, kho đạn chánh ở bắc sân bay Kontum đã bị đạn cối bắn trúng và phát nổ. Một đạn pháo văng ra từ kho đạn này đã trúng bồn chứa xăng gần đó, khiến bồn xăng cháy và khói che khuất tầm nhìn. 

Vào buổi sáng ngày 27, bộ binh của bắc quân vẫn cố thủ ở doanh trại cực bắc này. Chúng cũng tiếp tục quấy rối sân bay và tạo áp lực lên ĐPQ ở phần phía đông của tp. Vào giữa ngày, Bắc quân đã lập các toán kháng cự nhỏ khắp mặt trận phía bắc này. Các cuộc không kích của không quân Mỹ và VNCH và không kỵ Mỹ đã hỗ trợ Nam quân. Trong buổi chiều một trung úy VNCH đã phát hiện (spot) một lực lượng lớn của địch và yêu cầu không quân VNCH oanh kích. Vì ko có máy bay VNCH khả dụng nên ông đã liên lạc một cấp chỉ huy bộ binh và cùng ông này hướng dẫn máy bay Mỹ oanh kích giết chết 60 bắc quân. Gần vị trí chiến đấu của trung đoàn 53 ở bắc sân bay, vài khẩu phòng không 12.8 ly của bắc quân đang bắn liên tục vào các chiến đấu cơ. Hai phi cơ A1-E Skyraider của VNCH đã nhào lộn ném bom bất chấp hỏa lực phòng không rất nguy hiểm. Cuối cùng họ cũng làm câm họng vài khẩu phòng không kể cả một phòng không 23 ly. Nói thêm: Theo wikipedia, ZU-23-2 là đại bác phòng không 23 ly hai nòng, do xe kéo, được LX sản xuất. Tầm bắn 2 - 2.5 km, bắn mục tiêu bay cao 1.500 - 2.000 m. Tốc độ bắn tối đa là 2.000 viên/giờ, thực tế 400 viên/giờ. Mỗi nòng có kèm thùng đạn 50 viên. Súng nặng 0.950 tấn. Do 83/100 máy bay Mỹ rơi ở VN là do phòng không mặt đất, nếu ko kể phòng không 37 ly, loại 23 ly này đã bắn rơi hàng trăm chiếc.                 

Lúc 1800 g, trực thăng VNCH đã bắt đầu chuyển hàng tiếp tế cần thiết từ sân banh tới các BCH trung đoàn. Tại bãi thả, Trung tá Grant đã điều động lính VNCH nhanh chóng bốc dỡ đồ tiếp tế, vì chậm chạp sẽ bị pháo kích. Sau công tác này, trên đường về hầm trú ẩn, ông đã bị thương ở đùi trên do pháo kích. 

Đại tá Bá đã quyết định siết chặc tuyến phòng thủ của tp lần nữa. Ông đã ra lịnh cho trung đoàn 45 rút khỏi CCHL November, ở phía nam Võ Định, và di chuyển về một tuyến phòng thủ chặc chẻ hơn ở quanh tp. Mục đích của ông là ngăn ngừa phòng tuyến bị xuyên thủng lần nữa và cũng cho phép ông xử dụng B-52. Tối hôm đó tướng Toàn cũng đã đồng ý cho rút thêm trung đoàn 53 để tăng cường cho phòng tuyến này. 

Bộ binh bắc quân giờ đây đã cố thủ trong công sự tại doanh trại của bịnh viện, chỉ cách phòng tuyến nam quân 40 mét. Trừ những vụ chạm súng nhỏ và vài đạn cối, buổi tối đã đi qua mà ko có biến cố nào. Trong buổi tối, các máy bay AC-47, AC-130 đã yểm trợ cho lực lượng phòng thủ. Lúc 0345 g ngày 27, pháo địch đã gia tăng suốt chu vi phòng thủ phía bắc; từ 300 đến 400 quả đã rơi tính tới rạng đông. Lúc 0500 g, các thành phần của trung đoàn 53 bảo vệ doanh trại của thiết đoàn 14 bị đặc công tấn công. Sau đó là một cuộc tấn công vào các vị trí của trung đoàn 44 ở phía tây. Vì thời tiết xấu khiến máy bay chiến thuật ko thể yểm trợ, oanh kích bằng Sky Spot hay kỹ thuật thả bom tọa độ, dựa vào radar nên rất chính xác -- người dịch, được dùng mỗi 20 phút từ 0350 g đến 1230 g trên những mục tiêu đã dự phòng dọc theo phòng tuyến này. Các thành phần của trung đoàn 44 và 53, hỗ trợ bởi chiến xa của thiết đoàn 8, đã cố gắng đẩy lui địch ra khỏi những doanh trại ở phía bắc. Cùng lúc đó, các lực lượng tiểu khu đã chiến đấu để dành giựt từng nhà tại khu vực phía nam của tp, nơi bắc quân vẫn còn cố thủ trong các công sự tại một trường học và một vài nhà ở rìa của sân bay. 

Tại một tháp nước, có khả năng khống chế khu vực bịnh viện, một toán bắc quân, với súng đại liên đã chận đứng một đv bộ binh Nam quân định tái chiếm bịnh viện. Hai chiếc tăng M-41, ko thể đánh sập tháp nước bằng bắn trực tiếp. Cuối cùng, một trực thăng gắn phi đạn TOW, trước đó vừa tiêu diệt một phòng không 23 ly, đã bắn một phi đạn TOW vào tháp nước và phá hủy khẩu 12.8 ly này. Trung đoàn 53 đã tiến quân xuyên qua doanh trại của thiết đoàn 14 và tiến thêm 500 mét trên phi đạo bằng cách đánh cận chiến suốt ngày. Các máy bay A-37, A1-E Skyraider và trực thăng Cobra đã tàn phá doanh trại này của thiết giáp, biến nó thành đống gạch vụn.

Pháo binh của bắc quân đã chuyển việc tấn công các mục tiêu quân sự như sân bay hay doanh trại sang pháo kích ko phân biệt vào khu vực dân sự làm chết trên 100 dân. Trong buổi chiều, Kontum được tăng cường bởi TĐ 3/47, thuộc sđ 22, từ Pleiku. Trung đoàn 45, trong lúc rút về phòng tuyến chung quanh tp, đã gặp kháng cự mạnh mẻ của một TĐ bắc quân núp trong hầm hào kiêng cố và ko thể vào tp cho tới ngày 29/5. Vào đêm của ngày 28, tình hình này trở nên nghiêm trọng; bắc quân vẫn cố thủ trong khu vực mà họ đã cố thủ vào đầu ngày. Thành công duy nhứt của Sư đoàn 23 là đã chận đứng hai đợt xâm nhập vào các doanh trại ở phía bắc và khu vực phía nam. Bắc quân đã gặp khó khăn khi tiếp tế các đv đã xâm nhập do B-52 oanh tạc từng giờ; họ buộc phải để đồ tiếp tế ở xa tp. Lúc đầu mỗi người lính csbv đã được cung cấp ba ruột tượng chứa đầy gạo. Các đv vận tải đã phải mang lương thực và đạn dược tới tiền tuyến. Tuy nhiên các cuộc oanh kích liên tục đã làm gián đoạn đường điện thoại và các đv vận tải đang cố gắng tới tuyến đầu. Tóm lại, bắc quân phải nhanh chóng thắng lợi hay rút quân về các thánh địa ở vùng rừng núi để tái tiếp tế và bổ sung quân số. 

Sư đoàn 23 VNCH cũng đã bắt đầu gặp nhiều khó khăn (feel the pinch) do thiếu tiếp tế. Để đối phó điều này, máy bay C-130 đã thả dù tổng cộng 64 tấn đạn, mà 3/4 đã được thu hồi bởi quân bạn. Ngày 29/5 chỉ có những hoạt động quân sự nhỏ như bắn sẻ và pháo kích lai rai, với chỉ 30 đạn pháo vào tp tính tới giữa chiều. Cuộc phản công của VNCH đã bị cầm chân bởi bắn sẻ từ hệ thống hầm hố vững chắc của địch. Dù 60 phi xuất của đủ loại máy bay đã phá hủy 39 hầm hố, tình trạng cù cưa (stalemate) này đã tiếp tục suốt buổi tối. Ngay sau nửa đêm, BCH trung đoàn 44 và 53 đã bị pháo cối dữ dội. Ba máy bay AC-130, nhờ ứng trực sẵn trên trời, đã kịp thời xuất hiện và bắn phá các vị trí nghi ngờ của súng cối. Tuy nhiên, 50 tới 60 viên đã rơi trong nửa giờ kế, theo sau là một tấn công của bộ binh bắc quân đánh vào chu vi phía bắc. Cuộc tấn công này đã phối hợp với một tấn công vào phía nam của sân bay, khi địch đã cố gắng lần chót để bắt tay với quân đã xâm nhập. Một đạn cối của csbv bay lạc đã rớt vào phần còn lại của kho đạn nằm giữa quân phòng thủ và bắc quân. Đạn nổ và đám cháy tạo ra đã vô tình ngăn chặn cuộc tấn công của địch và gây nhiều thương vong cho chúng. 

Ngay sau hừng đông, các lực lượng của sđ 23 lần nữa đã phản công tại các doanh trại ở phía bắc, từng chiếm cứ bởi bắc quân. Quân bạn đã dùng lựu đạn và kỹ thuật cá nhân để dành giựt từng hầm hố vì các công sự này quá vững chắc và khó thấy bởi pháo binh hay không quân. Nói thêm: theo một số cựu chiến binh thuộc bộ binh VNCH, ở một số nơi, hầm trú ẩn hay bunker của bắc quân ngụy trang rất kỹ và ngang với mặt đất, do vậy, nếu ko lục soát kỹ lưỡng, họ dễ dàng bị đánh tập hậu. Ở dưới đất mà ko dễ dàng thấy các bunker này, huống hồ có thể thấy chúng từ trên trời, dù máy bay bay chậm hay bay thấp -- người dịch.

Lúc 1430 g ngày 30/5, tổng thống Nguyễn văn Thiệu đã bay tới tp Kontum giữa hỏa lực lẻ tẻ của cối và hỏa tiển của địch, để nâng cao tinh thần binh sĩ. Thiệu đã thăng cấp chuẩn tướng cho Bá giữa tiếng đạn ầm ì. Thiệu sau đó đã nói chuyện với nhiều chiến sĩ để cổ võ họ. Từ từ nhưng chắc chắn, quân bạn đã tái chiếm các hầm hố. Hai xe tăng T-54 đã phá huỷ bởi M-72 giữa đống gạch vụn của bịnh viện. Các tên bắn sẻ đã rút chạy (rout) khỏi các hầm hố. Khi trung đoàn 44 tiến về phía trước, quân bạn đã thấy nhiều quân địch rút về đông bắc. Đây là con đường duy nhứt để rút lui vì quân bạn đã chiếm giữ ba phía còn lại. Không kỵ Mỹ và các tiền sát viên không quân cũng đã báo cáo địch đang rút khỏi trận địa. Vào cuối ngày một số lính csbv vẫn còn ở Kontum, nhưng vị trí của họ ngày càng suy yếu.

Vào giữa ngày của ngày 31/5, Vann đã nói rằng đánh lớn ko còn, chỉ còn những ổ kháng cự lẻ tẻ trong tp. Rất cần tái tiếp tế và thay quân, quân csbv đã buộc phải rút lui. Gần 4.000 xác bộ đội bắc việt nằm rải rác khắp trận địa. Nam quân cũng bị thiệt hại nặng, nhưng họ đã làm chủ chiến trường. Cuộc kháng cự của bắc quân thực tế đã chấm dứt vào ngày 10/6/1972. "

. . . 

Chuyển ngữ từ trang K- 20 đến K-25 của chuyên khảo đã dẫn trong các bài trước.

San Jose ngày 6/10/2023.

Tài Trần.