TRẬN CHIẾN TRÊN CÁC SƯỜN ĐỒI - ĐỒI 1338.
Lời mở đầu.
Đầu tháng sáu, lính của lữ đoàn 173 Dù mà TL là tướng Deane tới Dak To. Tình báo cho biết một lực lượng địch ko rõ quân số đã tấn công các căn cứ Mỹ và DSCĐ bằng cối và rocket trong giai đoạn từ 17-21 tháng 6/1967. Đối phương ở trong khu vực tách nhiệm, viết tắt là AO của TĐ 2/503 của lữ đoàn.
NHIỆM VỤ: TÌM VÀ DIỆT
TĐ 2/503, mà chỉ huy là trung tá Partain, có nhiệm vụ như trên nhắm vào các lực lượng địch ở nam của trại LLĐB Dak To. Theo kế hoạch, đ.đ. A hay Alpha và đ.đ. C hay Charlie sẽ được trực thăng vào khu vực trong các ngày 18 và 20/6. Đ.đ. B hay Bravo được giữ làm trừ bị, sẵn sàng tham chiến khi có lịnh.
Từ 18 - 21, hai đ.đ. đều ko đụng địch, và lúc 5 g chiều của 21 tây, Alpha được lịnh trở về căn cứ Dak To bằng đường bộ. Chỉ huy của Alpha đã chọn một đường cho phép về đến trại ko trể hơn 3g chiều ngày 22.
Thông tin tình báo cho thấy lực lượng địch trước khi HQ gồm có thành phần của trung đoàn 24 csbv, TĐ 304 VC, TĐ 200 pháo binh VC và TĐ H-15. Địch có thể tấn công cấp trung đoàn, bảo vệ và tăng cường với quân số như trên, và rút lui với thời gian và địa điểm mà họ đã chọn lựa.
Quân Dù đã tới khu vực Dak To với rất ít thông tin về đối phương. Vào đầu tháng sau, có thông tin vững chắc rằng thành phần chủ yếu (bulk) của các trung đoàn của mặt trận B-3 của tướng Hoàng Minh Thảo chuyển từ Lào và Cam-bốt vào Cao nguyên Trung phần dưới quyền chỉ huy của sđ 1 csbv mà TL là Nguyễn Hữu An. Đây là những người lính huấn luyện kỹ và dày dạn chiến trận.
Ngày 21/6, đ.đ. Alpha và Charlie đã đóng quân chung trên một sống núi thẳng góc và cách xa Dak To khoảng 2.000 mét. Trong lúc lập chu vi phòng phòng thủ, họ lập tức gửi những toán nhỏ tuần tiểu phía trước và chung quanh chu vi phòng thủ, để chắc chắn ko có quân địch có mặt chung quanh họ trong đêm tối. Ngay sau khi toán tuần tiểu trở về chu vi, Cook, chuyên viên bậc 4, của Charlie, sau khi ra ngoài chu vi để đi tiểu tiện, lúc trở về đã bị bắn lầm bởi một binh sĩ. (Nói thêm: khu vực chung quanh Dak To đầy rừng rậm, muổi vắt, che phủ bởi những cây to có ba từng lá, nên trời gần như âm u và ảm đạm (dready) kể cả ban ngày -- ND).
Buổi sáng ngày 22/6, các đ.đ. trưởng nhận lịnh: Charlie tiếp tục lùng và diệt và Alpha trở về căn cứ Dak To bằng đường bộ. Đêm hôm trước, lính tráng nghe tin họ sẽ về Dak To bằng con đường mà họ đã lục soát mấy ngày qua. Có một nguyên tắc trong chiến đấu là ko bao giờ xử dụng đường cũ. Địch quân xảo quyệt (crafty) thường gài mìn bẫy hay phục kích trên con đường. Thực tế, đại úy Milton có rất ít chọn lựa: khu vực mà họ đóng quân có nhiều sườn dốc, bao phủ rừng rậm âm u, nên nếu chọn đường mới sẽ tốn vài ngày để vượt qua khi phải liên tục chặt cây mở đường. Ông dặn dò kỹ các sĩ quan và hạ sĩ quan (HSQ) trước khi di chuyển.
Milton cắt cử trung đội 2 của trung úy Judd đi đầu của đ.đ. Kế là trung đội 3 của trung úy Hood. BCH của Milton đi kế, và sau họ là trung đội vũ khí nặng. Trung đội 1 của trung úy Sexton được lịnh đổ chất gây cay mắt hay CS trên bãi đáp và vị trí đóng quân trước khi đi sau đ.đ.
Lúc 0625 sáng, trung đội của Judd khởi hành. Ngay khi người cuối trung đội này mất hút trong rừng, trung đội của Hood tiếp bước. 18 người của trung đội vũ khí, ngồi trên nón sắt dọc đường mòn, chờ tới lượt di chuyển. Trung đội của Sexton đã mang mặt nạ và đang rải hơi cay quanh bãi đáp.
Khi các đ.đ. di chuyển khỏi vị trí đóng quân đêm, chuyên viên bậc 4 John Leppelman là người đi đầu hay xích hầu của Charlie. Y kể lại, "khi chúng tôi di chuyển và đi ngang các vị trí của Alpha, chúng tôi đã trò chuyện vui vẻ với các đồng đội, nhiều người trong họ đã học nhảy dù với chúng tôi hay cùng đến VN với chúng tôi.
Chúng tôi tiếp tục nhiệm vụ tìm và diệt từ sống núi tới sống núi khác, trong khi Alpha xuống núi để tới căn cứ Dak To, cách đó khoảng 2km. Vài giờ sau đó, thành phần đi đầu của Charlie bị bắn sẻ và chỉ trong 20 phút đã có 3 bị thương, trong đó có một trúng đạn ở cổ.
Ở khu vực này rừng có ba tán lá và bên dưới đầy bụi rậm, dầy đến nỗi để tạo bãi đáp, chúng tôi phải khiêng thương binh bằng băng-ca tạm bợ. Chúng tôi phải chặt 2 cây nhỏ và luồn qua một poncho đủ rộng cho 1 người nằm lên trên poncho. Chúng tôi tiếp tục di chuyển tới khu vực trách nhiệm, và đột nhiên được Alpha báo tin bị tấn công bởi 1 lực lượng bắc quân có công sự kiên cố. Ngay sau đó chúng tôi nhận lịnh của trung tá Partain, tiểu đoàn trưởng của 2/503, phải trợ giúp Alpha.
Một tiểu đội của Alpha trong khi xuống núi gần một đường mòn nhẳn thín, đã đụng khoảng 5 hay 6 bắc quân đang vượt đường mòn này và bị bắn trả. Lúc đó là 6:58 g.
Khu vực này rất ít ánh sáng vì rừng 3 tán lá, tre dầy, và đầy bụi rậm. Tiếng súng đã vang dội khu vực rừng núi Dak To.
Đại úy Milton gọi Judd, chỉ huy trung đội đi đầu. Vị trung úy trẻ báo cáo rằng tiểu đội đi đầu đã chạm mặt với 10 tới 15 lính BV đi ngược chiều trên cùng đường mòn. Địch nổ súng trước, làm bị thương vài lính của trung đội. Judd ko biết bao nhiêu người và nặng nhẹ thế nào, nên ra lịnh lập ngay chu vi phòng thủ.
Đ.đ. trưởng Milton gọi về trung tâm hành quân hay TOC của TĐ và báo cáo với đại úy Ken Smith.
ĐT Partain và trưởng ban ba của ông, thiếu tá Glenn Watson, lúc đó có mặt ở TOC. Trong Partain và Smith gọi pháo binh yểm trợ, Watson trên máy với Miton.
Watson nói với Milton hãy "giữ vững trận địa và báo cáo đầy đủ."
Do đụng độ bất ngờ hay tao ngộ chiến nên địch đã chống trả ko hiệu quả, do đó Milton ra lịnh trung đội 2 phải tiếp cứu. Và trung đội khi xuống núi tiếp viện, đã bị tấn công mạnh mẻ ở phía trước và bên hông.
Sau khi nắm tình hình, Milton ra lịnh trung đội 2 rút lui, và xin pháo binh bắn chặn hậu cho trung đội này. Pháo binh có hiệu quả thấp do địch quân rất gần lính Dù. Trung đội 3 được lịnh bắt tay trung đội 2 và giúp họ tìm vị trí phòng thủ tốt hơn.
Cả hai trung đội đi ngược lên đồi khoảng 75 m và lập chu vi phòng thủ dọc đường sống núi, với trung đội 2 ở phía tây và trung đội 3 phía đông.
Lúc 08:10, các thành phần của 2 trung đội bị tấn công từ phái bắc bởi khoảng 1 trung đội cộng, nghĩa là trên 1 trung đội bắc quân. Tấn công bị đẩy lui, nhưng tái tục với cường độ gia tăng. Sau đó nửa giờ, Milton báo cáo TĐ rằng hai trung đội của y đụng nặng.
ĐT Partain gọi không quân. Pháo binh phải ngừng bắn để nhường chỗ cho không quân.
Không quân kém chính xác hơn pháo binh, vì bắc quân biết rằng, nếu họ ở gần quân Mỹ, họ sẽ an toàn hơn.
Thiếu tá Watson cũng biết điều đó. Khi có lịnh gọi máy bay, y nghĩ đó là 1 sai lầm. "Không được," y trả lời yêu cầu pháo binh ngừng bắn.
Tướng Deane, có mặt trong khu vực, đã ra lịnh pháo binh rời vùng để máy bay làm việc.
Từ 0820 tới 0825, các phản lực đã ném bom dọc bờ trái của sống núi. Lúc 0835, các trực thăng võ trang đã tới. Để đánh dấu vị trí để yểm trợ cận phòng, trung úy Judd và Hood yêu cầu lính ném lựu đạn khói.
Tuy nhiên, do rừng rậm dầy đặc đã làm loảng khói nên gunship ko thể bắn chính xác.
Chưa kể lựu đạn khói đã gây tác hại cho lính Mỹ vì địch đã biết vị trí của họ. Chuyên viên Patterson đã thấy địch gia tăng súng nhỏ. Giây lát sau, cối địch bắt đầu rơi vào chu vi, gây thương vong cho lính Mỹ. Giữa các tiếng kêu "Y tá!", còn có tiếng kêu "Ngừng lưu đạn khói. Ngừng lựu đạn khói." Nhưng đã quá trễ vì địch đã bắn chính xác vào vị trí lính Mỹ.
Trong khi gunship bắn bừa bải vào rừng rậm chung quanh quân Mỹ, bắc quân đã tập hợp để tấn công lần hai. Lúc 0850, trung úy Judd gọi cho đ.đ. trưởng Milton, "Đích thân, chúng tôi chuẩn bị đối phó một tấn công tổng lực. Khoảng 100 tên chuẩn bị tấn công chúng tôi."
Trước khi Milton trả lời, y nghe trên máy toàn đạn M16. Y ko biết hai trung đội sẽ làm được gì sau khi chiến đấu gần 2 g.
Cuộc tấn công bị đẩy lui với thiệt hại nặng cho cả hai bên. Quân CSBV tiếp tục tiến tới bất chấp thiệt hại.
Phi, pháo, và trực thăng võ trang tiếp tục suốt trận đánh, bao gồm napalm ở phía bắc của chu vi phòng thủ. Lúc 0900, đ.đ. trưởng Milton ra lịnh trung đội 1 giảm nhẹ áp lực cho trung đội 2 và 3, cùng lúc Milton ra lịnh trung đội vũ khí nặng đưa thương binh lên BCH ở trên đồi.
Trung đội 1 phải tấn công xuyên phòng tuyến của bắc quân để tới chu vi của trung đội 2 và 3. Lính của trung đội vũ khí nặng ko thể đến gần trận địa để tản thương. Vào lúc này, bắc quân đã bao vây khu vực và tiếp tục tấn công chu vi dù bị thiệt hại nặng.
Khi ba trung đội của Alpha bị bao vây mà ko được tiếp tế hay tăng viện, Milton báo cáo rằng đv của y nguy ngập cần trợ giúp lập tức.
TL của lữ đoàn 173 Dù đã tới TOC của lữ đoàn. Dựa vào báo cáo của Miton và quan sát từ trên không của TĐ trưởng Partain, TL đã phỏng đoán (surmise) rằng Alpha đã ko lọt vào một phục kích đã chuẩn bị sẵn mà đã tao ngộ chiến với 1 đv CSBV ko rõ quân số. TL nghĩ rằng thành phần chánh của đv này sẽ tiếp tục kéo đến trong khi kềm chân Alpha.
Ông nhìn bản đồ, nhận dạng đường tiến quân của địch, và chuyển tọa độ đến sq liên lạc pháo binh. Người này chuyển tiếp thông tin trên đến trung tâm điều khiển hỏa lực hay FDC của 3/219 pháo binh. Đạn 105 ly đã rơi xuống khu vực, nhắm vào bắc quân đang rút lui.
Khi TĐ trưởng Partain báo cáo với TL rằng 2 trực thăng bị trúng đạn từ dưới bắn lên, TL đã cho TĐ trưởng mượn trực thăng của ông để tiếp tục điều quân. Trước đó TĐ trưởng đã ra lịnh Bravo dời căn cứ Dak To để trực thăng vận tới 1 bãi đáp ở phía bắc của nơi mà trung đội của Alpha đang chiến đấu sống còn.
Đ.đ. trưởng của Charlie cũng báo cáo địch chuyển quân ồ ạt tới phía trước và cạnh sườn, mang theo kẻ chết và bị thương, mặc dù chuyển quân rất chậm. TĐ ra lịnh Charlie ko để ý điều đó mà hãy di chuyển nhanh chóng để cứu Alpha.
Trung tá Steverson, trưởng ban 3 lữ đoàn, đã báo động đ.đ. B của 2/503, đang là trừ bị của TĐ 2/503, trở lại Dak To. Họ được lịnh chuẩn bị hành quân, dù nơi đụng độ ko thể tiếp cận bằng trực thăng, cũng ko bãi đáp gần đó (vì nơi đụng độ là sườn núi).
Khoảng 1000, những thành phần đi đầu của Alpha đã đụng nặng với bắc quân, báo cáo chỉ còn 15 người. Mọi trung đội trưởng đều tử trận, mọi tiểu đội trưởng đều bị thương, có người mấy lần.
Trung sĩ và các HSQ còn sống của trung đội 2 ra lịnh cho lính bị thương hay khỏe mạnh phải rút về sống núi, hướng tới BCH của đ.đ. Nhưng trước khi lịnh này được thực hiện, liên lạc vô tuyến bị đứt, và lúc 1030, Milton báo cáo rằng y mất liên lạc với các thành phần này. Cùng lúc, y yêu cầu TĐ ngừng oạnh kích bằng napalm và rocket các đường tiếp cận phía tây tới các thành phần đi đầu của đ.đ., đã kể ở trên, và thay bằng pháo binh. Vào lúc này, BCH của Milton, tuy ko bị bắn phá, nhưng tập trung cứu chữa thương binh.
Đ.đ. Bravo xuống 1 bãi đáp nhỏ, từng chiếc 1. Cuộc đổ quân khó khăn do lửa từ cỏ tranh (kunai grass), do bắt lửa từ lưu đạn khói. Trung đội 2 của Bravo rời bãi đáp tới chiến trường cách đó 300 mét về phía nam. Họ bị bắn bằng đạn nhỏ nhưng ko ai thương tích. Các thành phần khác của Bravo cũng xuống và cố gắng bắt tay với trung đội 2 đang hướng dẫn pháo để tấn công bắc quân.
Các thành phần của Alpha báo cáo đ.đ. trưởng rằng địch chuyển quân về phía tây bắc của chu vi. Lúc 1030 và 1100, Milton báo cáo với TĐ và yêu cầu yểm trợ.
