Giải cứu Huế Tết Mậu Thân (15) * Triệu Phong chuyển ngữ
CHƯƠNG MƯỜI MỘT
Khơi mào (Phần 1)
Từ sớm ngày 12, Th/tá Thompson và Tiểu Đoàn 1/5 vẫn còn dậm chân tại chỗ ở vùng Hữu Ngạn mà lẽ ra họ phải đang trên đường vào Mang Cá; đến nơi trước họ có ĐĐ Alpha và hai trung đội của ĐĐ Bravo. Riêng ĐĐ Delta không còn thuộc quyền chỉ huy của ông nữa mà tạm thời kết hợp với Tiểu Đoàn 2/5 để hành quân ở vùng Nam sông Hương.
Một lần nữa hoạt động của TQLC chỉ có tính cách lẻ lẻ từng phần.
Th/tá TQLC Mỹ Bob Thompson. (DOD/USMC)
Kiên nhẫn vốn không phải là đức tính của Thompson, nay lại là dịp để thử thách ông thêm vì ông cùng đại đội chỉ huy Charlie và trung đội còn lại của ĐĐ Bravo vẫn còn đợi ở bến tàu bên Nam sông Hương chưa thể khởi hành vào Mang Cá được vì hỏa lực rất nặng của địch bắn ra từ Thành Nội. Th/tá Thompson và Th/tá Len Wunderlich, sĩ quan hành quân kiêm sĩ quan điều hành của ông, lợi dụng thời gian trễ nải để huấn luyện thêm cho binh sĩ, những chiến binh đã từng tác chiến trong thành phố suốt hai tuần qua. Những thông tin và lời nhắn nhủ tỏ ra rất hữu ích cho những ngày sắp đến. Đến xế chiều họ mới khởi hành được, tuy nhiên Thompson lại gặp thử thách khác. Số là sau khi đổ bộ xuống bến tàu bên ngoài Mang Cá, Thompson và nhóm chỉ huy dẫn đạo đi lố qua khỏi ngã rẽ vào Mang Cá và suýt lọt vào vùng địch kiểm soát. Sau khi đi quành trở lại đúng chỗ rồi thì vì bất đồng ngôn ngữ, lính canh không cho vào thành. Cuối cùng khi Th/tá Thompson dọa sẽ dùng đến võ lực thì mọi sự mới êm xuôi.
*
Chiều tối, thêm hai tiểu đoàn TQLC NV đến, mang theo 5 khẩu đại bác 105mm; họ từ Sài Gòn ra sau khi vừa giao tranh với địch vào những ngày đầu Tết xong. Bốn ngày sau một tiểu đoàn khác sẽ cùng đến nhập cuộc.
12 tháng Hai cũng là ngày chuyển quân của 3 tiểu đoàn Dù VN rời Thành Nội để về căn cứ gốc ở Sài Gòn. BCH Lực Lượng Đặc Nhiệm Dù (The Airborne Task Force HQ) cùng TĐ9 được không vận về Phú Bài trước 4g50 chiều, hai tiểu đoàn khác di chuyển bằng LCU qua bến sông ở Nam sông Hương, sau đó được đưa về Phú Bài bằng quân xa. Thời tiết vẫn tiếp tục lạnh và mây thấp khiến cuộc đổi quân càng thêm chậm chạp.
Sang ngày hôm sau toàn bộ quân Dù hoàn tất cuộc di chuyển vào Sài Gòn bằng máy bay .
Theo báo cáo của Th/tá Milton Bertrand cố vấn trưởng của Lực Lượng Đặc Nhiệm Dù trong cuộc hành quân tại Huế, đơn vị này đã thiệt mất 119 chết và 396 bị thương, địch có 910 chết. Riêng Tiểu Đoàn 9 Dù có 55 chết, 125 bị thương, hầu hết trong cuộc giao tranh ở Quảng Trị trong hai ngày 31 tháng Giêng và 1 tháng Hai. Tiểu Đoàn 7 Dù có 47 chết, 156 bị thương đa số từ cuộc tấn công vào khu nghĩa địa bên ngoài khu thành Tây Bắc Huế hôm 31 tháng Giêng. Còn lại Tiểu Đoàn 2 Dù thì số chết là 17 và 115 bị thương. Nói chung quân Dù sau những trận giao tranh đẫm máu bây giờ đã mệt mỏi và què quặt, họ dồn chút tàn sức còn lại để hoàn tất cuộc triệt thoái.
“Khi lên máy bay để về Sài Gòn chúng tôi chỉ còn 169 người kể cả những thương binh còn đi đứng được.” Đ/úy Blair cố vấn của Dù 7 nói.
Lược đồ các đường tấn công của quân Mỹ và Nam Việt từ ngày 1 đến 12 tháng Hai, 1968. (DoD/MarineCorps)
Kế hoạch đề ra là tiểu đoàn của Th/tá Thompson sẽ từ BCH SĐ1 tức thành Mang Cá, với ba đại đội tiến về hướng Đông Nam để chiếm vị trí trước đây do Lực Lượng Đặc Nhiệm Dù NV trấn giữ ở mạn Bắc đường Mai Thúc Loan, nơi đây được gọi tên là ‘Lằn Tuyến Xanh’ (Phase Line Green). Lực Lượng TQLC NV mới đến được giao nhiệm vụ yểm trợ các đơn vị Nam Việt khác đang trấn giữ ở khu vực Tây của Thành Nội. Sau khi mới vào Thành Nội đêm 12, Th/tá Thompson liền được Tướng Trưởng và Đ/tá Adkisson tóm lược tình hình tại chỗ. Tướng Trưởng biệt phái cho Thompson Tiểu Đoàn 2/3 đi theo giữ an ninh mạn sườn phải và phía sau, đơn vị này kiêm thêm việc giải quyết vấn đề dân tị nạn và lấy cung tù binh.
*
Sáng 13 tháng Hai là ngày hiếm hoi có nắng nhưng tiếc thay đây không phải là dấu hiệu của một ngày tốt.
Đạo binh của Thompson xuất quân lúc 8 giờ sáng tiến về phía ‘Lằn Tuyến Xanh’ là tuyến đầu mà Thompson lầm tưởng vẫn còn do 3 tiểu đoàn Dù NV trấn giữ. Lúc gần đến mục tiêu đại đội tiên phong Alpha lọt ngay vào hàng rào lửa của địch khiến họ bị tổn thất nặng nề, đồng thời nguyên tiểu đoàn phải dừng lại.
TQLC Mỹ không biết quân Dù NV đã rút khỏi khu ‘Lằn Tuyến Xanh’ là chuyện thật khó tin bởi vì ngày hôm trước quân Dù rầm rộ cuốn gói ra khỏi Mang Cá ngay trước mặt tiểu đoàn TQLC mới đến này, thế mà Thompson vẫn cứ thề là không ai nói gì cho ông ta hay cả.
“Tướng Trưởng hay một sĩ quan nào đó của ông, tên gì tôi không nhớ, có nói với tôi rằng tiểu đoàn Dù NV đang án ngự ở đó,” Vài năm sau Thompson nhắc lại. “Tôi dự tính cho quân vượt lên trước họ rồi thế chỗ luôn. Ai ngờ có ma nào đâu và thế là ĐĐ A của tôi dẫm phải lửa.”
Sự mập mờ về chuyện các đơn vị Dù có đó hay không, nguyên nhân có thể vì tiểu đoàn của Th/tá Thompson chuyển quân vào Mang Cá trễ gần một ngày; lúc họ đến nơi thì trời đã tối mịt. Lại nữa Thompson vào thành mà không có một ý niệm tình báo nào cả, một phần, đơn vị khá lộn xộn trong khi vận chuyển, không còn thì giờ để thăm dò trận địa trước. Tiểu đoàn của Thompson như vậy đã học được bài học về tác chiến trong thành phố với một giá khá đắc.
Lúc 8g15 ngày 12 Th/tá Thompson gọi cho Đ/tá Hughes ở MACV thông báo về kế hoạch hành quân của mình cho ngày hôm sau, ông có đề cập đến việc hai tiểu đoàn TQLC NV đáng ra sẽ yểm trợ bên mạn sườn phải nhưng đã không đến, mặc dù họ có đến nhưng Thompson không biết. Trong cuộc điện đàm Thompson không đá động gì đến quân Dù NV mặc dầu họ rút quân khỏi Mang Cá trong cùng ngày.
“Chuyện nhầm lẫn nếu có là do vấn đề thông tin liên lạc,” Tướng Trưởng về sau nói. “Tôi thường xuyên liên lạc với chỉ huy trưởng của Lực Lượng Đặc Nhiệm Dù. Ông ấy là bạn thân của tôi. Còn TQLC Hoa Kỳ tôi đã thông báo với họ đầy đủ tất cả tin tức.”
Bản đồ hành quân tái chiếm Huế sau này do Th/tá Thompson vẽ lại cho cuốn sách “The Battle for Hue” của Nolan. Những chú thích cho thấy mặc dù đã trên 15 năm sau Thompson vẫn còn hằn học vì tổn thất trong ngày đầu tiên của con cái mình. Ông ta vẫn đổ thừa cho quân Dù NV đã rút ra khỏi vị trí mà không thông báo trước,, ngoài ra ông ta vẫn giữ lập trường ác cảm đối với TQLC quân đội Nam Việt. (DOD/USMC)
Căn cứ theo một bài tường trình về trận đánh Huế, TQLC Mỹ đã không ngớt chỉ trích quân đội Miền Nam về biến cố này, họ mạnh mẽ ngụ ý rằng do thiếu thông tin về sự triệt thoái ra khỏi vị trí của quân Dù NV đã đưa đến sự thương vong không cần thiết cho TQLC Hoa Kỳ.
Ba mươi năm sau Thompson còn nói: “Hồi đó nếu tôi biết quân Dù NV không còn đó thì tôi đã có kế hoạch hành quân khác rồi.”
Các cố vấn Mỹ của các đơn vị Dù NV thì cho rằng TQLC đáng ra phải biết về việc rút quân của quân Dù vì việc đó diễn ra trước mặt họ.
“Bình thường phải có một cuộc bàn giao tại chỗ nhưng đằng này chúng tôi được lệnh phải rút lui và xuống tàu đổ bộ ngay,” Đ/úy Cobb cố vấn cho Tiểu Đoàn 2 Dù NV nói. “Tôi thật bực mình vì TQLC HK cho rằng chúng tôi bỏ đi trước khi họ đến khiến họ bị ăn quả tạ. Chúng tôi vì được lệnh rút nên phải thi hành chứ các binh sĩ đơn vị tôi không bao giờ trốn tránh ai hay tránh né chuyện gì cả.”
Đ/úy Blair cố vấn của TĐ9 Dù nhớ đã có gặp một trong những đại đội trưởng TQLC Mỹ để thông tin về việc triệt thoái của tiểu đoàn này.
“Theo dự liệu trực thăng sẽ đến đón đi nên sáng đó chúng tôi tập trung đầy đủ ở Mang Cá nhưng cuối cùng thì không chiếc nào đến cả,” Blair kể. “Tôi có nói chuyện với viên đại úy này rồi trở về vị trí. Mãi lâu sau đó chúng tôi trở lại bãi đáp để lên trực thăng về Phú Bài.”
Hình do nữ phóng viên Pháp Catherine Leroy chụp cảnh trợ y đang băng bó vết thương cho một binh sĩ TQLC. (icp.org)
Dầu sao thì sao, TQLC Mỹ cũng đã bị một phen bất ngờ khi họ vừa xuất quân sáng ngày 13 tháng Hai. Trong giờ đầu của trận đánh, ĐĐ Alpha dẫn đầu bị tổn thất 2 chết, 33 bị thương. Trong số bị thương có Đ/úy Đại Đội Trưởng J. J. Bowe, và viên sĩ quan điều hành. Vốn đã hao hụt quân số từ trước, sau lần thương vong này ĐĐ Alpha phải rút về để tái tổ chức và về sau không còn tác chiến ở Huế nữa. Đến trưa, Th/tá Thompson phải xin lại ĐĐ Delta đang tạm bị trưng dụng để càn quyét ở vùng Nam sông Hương. ĐĐ Charlie được điều động lên tiền đạo thay thế cho ĐĐ Alpha, không mấy chốc đơn vị này liền rơi vào hỏa lực ác liệt của địch từ thượng thành, nóc nhà và cửa sổ ở các tầng lầu bắn xuống. Quân TQLC vốn không quen tác chiến trong thành phố đâm ra bối rối và ngập ngừng không biết phải tiến thối ra làm sao hệt như những đơn vị chị em Tiểu Đoàn 1/1 và 2/5 đã vừa vấp phải khi giao tranh ở khu Hữu Ngạn. Phải mất một hai ngày sau họ mới học được cách chiến đấu trong thành phố hữu hiệu hơn. Trong thời gian đầu, quân TQLC bị dẫm chân lên một số đơn vị lính Miền Nam mà họ cho là toán quân Dù hậu vệ của NV; sự thật họ có thể là binh sĩ của Trung Đoàn 3 SĐ 1 BB được tạm thời phái đi giữ các vị trí quân Dù bỏ lại.
Phóng viên đài CBS quây cảnh TQLC Mỹ xúm lại cứu một đồng đội bị trúng đạn. (GlobalResearch.CA)
Nhiều năm sau, Th/úy Nicholas Warr, trung đội trưởng của một trung đội thuộc ĐĐ Charlie đã cay đắng viết lại rằng, TQLC là nạn nhân của trò chính trị thấp hèn trong thảm kịch ở Thành Nội ngày 13 tháng Hai năm Mậu thân. Trong cuốn sách do anh viết nhan đề ‘Phase Line Green, the Battle for Hue, 1968’ (Lằn Tuyến Xanh, Trận Đánh Huế năm 1968), Warr kể rằng không ai cho đơn vị anh biết họ đến để thay thế cho đơn vị Dù Nam Việt nào cả. Đại đội trưởng của anh là Tr/úy Scott Nelson bảo anh tiến quân lên mặt Bắc đường Mai Thúc Loan (Lằn Tuyến Xanh) nằm chờ để phối hợp làm cuộc tấn công vượt qua ngã tư. Anh cũng được biết sẽ không có tiền pháo mở đường cho cuộc xung phong vì sợ thiệt hại cho các thắng tích lịch sử của Việt Nam. Đây là một quyết định hoàn toàn có tính cách chính trị, điều mà Th/tá Thompson không thể có ý kiến gì được. Đúng là một cuộc đổi chát giữa sinh mạng của TQLC và đền đài.
Toán lính Mỹ khiêng bàn ra đường làm chỗ kê cho cây đại liên M-60. (DoD/MarineCorps)
Tác xạ bằng cối 60mm trên một con đường ở nội thành. (newseumed.org)
Warr viết một cách chua chát:
‘Sự điên rồ này, những qui ước về giao chiến khốn nạn này đã trói tay trói chân người chiến binh Hoa Kỳ, không cho phép họ được sử dụng những vũ khí chiến thuật cần thiết hầu giúp họ đạt được ưu thế trong chiến đấu — cả một hỏa lực hùng hậu như tác xạ bằng pháo binh, phi pháo, hải pháo để yểm trợ cho bộ binh trước khi tấn công đều không được sử dụng — lệnh cấm sử dụng vô lí này vẫn duy trì cho đến ngày thứ tư của trận giao chiến ở Thành Nội khiến cho biết bao chiến binh của 1/5 bị thương vong.
Đội pháo thủ cối 81 ly hoạt động trong sân một tư gia. (HistoricaFirearms.Info / Catherine Leroy)
‘Thực ra sau khi lệnh này được hủy bỏ và sự thống thiết yêu cầu của 1/5 xin được yểm trợ bằng hỏa lực nặng được chấp thuận rồi thì cũng phải mất thêm ba ngày ác chiến đẫm máu nữa mới giành được khu phố đầu tiên ở ngay phía bên kia Lằn Tuyến Xanh. Hỏa lực nặng giúp giành lại phần đất ấy gồm tác xạ của pháo binh, đại bác 90mm của chiến xa, luôn cả của 106mm không giật gắn trên các xe Onto, nhiều phi tuần dội bom lửa napalm, bom 250 cân và bom 500 cân có sức công phá cực mạnh thả từ các chiến đấu cơ F-4, kể cả hải pháo từ các chiến hạm cộng với hỏa lực súng nhỏ và súng phóng lựu M-79 của hai Đại Đội Alpha và Bravo. Trong tiến trình cuộc giao tranh này, tất cả nhà lầu hai tầng nằm viền theo mặt Nam của Lằn Tuyến Xanh do địch kiểm soát đều bị san bằng thành bình địa. Chẳng còn chi để mà bảo vệ di sản quí giá nữa.’
(USMC.Archives)
Cuộc tiến quân dọc theo thượng thành về hướng cửa Đông Ba, có chiến xa M-48 dẫn đầu. (history.army.mil)
Warr, cậu thanh niên nhà nông ở miệt Tây Nam Tiểu Bang Oregon, có đủ lí lẽ để mà cay đắng như thế. Trung Đội 1 thuộc ĐĐ Charlie của anh trong ngày đầu tiên đã chịu tổn thất 7 chết 20 bị thương trong tổng số 51 người. Kể từ đó trung đội của anh bị giải tán và những kẻ sống sót bị phân đều qua các trung đội khác. Khi chiến dịch tái chiếm Thành Nội chấm dứt, những thành viên trong trung đội nguyên thủy của Warr chỉ còn vỏn vẹn 13 người.
Cha tuyên úy Th/tá Aloysius S McGonigal theo Tiểu Đoàn 1/5 vào Thành Nội một ngày trước ngày tấn công chiếm lại cửa Đông Ba. Ông làm lễ rửa tội cho một binh sĩ đang hấp hối. Một lát sau ông cũng bị giết. (Newseumed.org)
Trở lại cuộc tiến quân đến Lằn Tuyến Xanh, hôm ấy quân TQLC 1/5 phải mất 7 tiếng mới đến được mục tiêu; lúc 3 giờ chiều họ được lệnh dừng quân, củng cố vị trí và chuẩn bị cho cuộc tiến quân ngày hôm sau.
Một xạ thủ đại liên có con bài xì bích gắn trên nón, có nghĩa mang lại điềm xui xẻo cho phe địch. Một hình thức chiến tranh tâm lý, lá bài xì bích thường được đặt cạnh xác địch, hoặc được máy bay rãi xuống bãi chiến địa. (Newseumed.org)
Ngày đầu của cuộc giao tranh đối với Tiểu Đoàn 1/5 cũng là ngày bề bộn ở thành Mang Cá. Thương binh TQLC Hoa Kỳ liên tục được đưa về để chờ di tản bằng trực thăng. Vì thời tiết xấu và hỏa lực địch bắn lên từ ba phía, các máy bay phải lên xuống Thành Nội thật nhanh theo một hành lang nhất định được định trước, phi cơ nào đi trật ra ngoài dễ có nguy cơ bị bắn rơi. Sau chiến dịch giải vây Thành Nội có tất cả 60 trực thăng hoặc bị bắn hạ hoặc bị hư hại vì trúng đạn.
Trước giờ phút lâm chung trong một căn nhà rường ở Thành Nội. (Newseumed.org)
Cứu đồng đội bị trọng thương lúc đang giao tranh gần Chợ Xép, cửa Đông Ba. (Neweumed.org)
Những thương binh được đưa về trong đợt đầu tiên trông rất bàng hoàng, họ quen chiến đấu nơi các đồng ruộng trống trải, tác chiến trong thành phố với họ là điều hoàn toàn xa lạ. Xe Jeep và xe không mui, còn gọi là ‘xe lừa’ (mules) liên tục chạy ra vào Mang Cá chở theo lính tử trận hoặc bị thương. Có người vết thương thật ghê rợn, có người đang trong cơn hấp hối.
Ngày 17 tháng 2, nhiếp ảnh gia John Olson chụp cảnh lúc các binh sĩ Mỹ bị thương được chất trên một chiến xa. Về sau bức ảnh trở thành hình biểu tượng của chiến tranh VN, được đăng trên tạp chí Life số 8.3.1968. (Newseumed.org)
Tất cả chúng tôi đều chạy ra để săn sóc thuốc men, hoặc ngồi bên băng ca để vỗ về an ủi, mời họ hút thuốc hoặc lắng nghe họ tâm sự. Người chết được trùm bằng poncho xếp thành hàng gần bãi đáp; dĩ nhiên người bị thương vẫn ưu tiên hơn.
Những gì đang chứng kiến tôi đã chứng kiến rồi ở bên khu Hữu Ngạn. Các binh sĩ TQLC này cũng rất trẻ như những người tôi đã gặp bên kia sông; họ cũng tỏ ra tự kỷ không kêu la rên rỉ mà chỉ nghiến răng chịu đựng đau đớn. Máu cũng đỏ. Cái chết bên nào cũng như bên nào.
Ngay trong ngày đầu tiên, hết thảy 5 chiến xa của Tr/úy Morrison đều bị trúng đạn, một chiếc tạm bị loại ra khỏi vòng chiến. Đường xá ở nội thành chật hẹp và mỗi nhà đều có tường bao bọc chung quanh khiến các chiến xa khó bề xoay trở dễ làm bia cho địch bắn, trong khi đại bác 90mm gắn trên pháo tháp không được khai hỏa chỉ thêm kềnh càng vô ích. Nhiều thành viên xa đoàn than phiền bị long đầu khi địch bắn B-40 trúng thành xe, có người bị chấn động não (concussion) phải đưa đi cấp cứu. Sau ngày đầu tiên, cả 5 chiến xa phải đưa về Mang Cá sửa chữa và những ngày giao tranh sau đó cũng tương tự.
Đường xá ở nội thành chật hẹp, khó bề cho chiến xa xoay trở, dễ làm bia cho địch bắn. (Newseumed.org)
Morrison bước quanh một chiếc, anh nhìn những chỗ lõm vào và cháy nám trên thành xe mà lắc đầu.
“Trung Úy ơi lại đây coi nè,” Một binh sĩ của Morrison lên tiếng. Một vết nám lớn vừa ngay mé trái lỗ khoét cho tài xế nhìn, sờ vào vẫn còn thấy nóng. “Chỉ cần nhích qua phải một tí là tôi đi đong. Chiến tranh chó má thật.”
Anh chàng châm điếu thuốc hút nhưng tay vẫn còn run, và nói chuyện thật lớn giọng như người bị lảng tai. Đêm đến anh phải nhờ bạn bè mở dùm đồ hộp vì tay run quá không tự mở được và rồi anh ta cũng không thể đưa đồ ăn vào miệng.
Có mấy người nhà báo đi lại chỗ xa đoàn thiết giáp hỏi chuyện với họ; vốn là thanh niên trai trẻ nên trước ống kính mấy anh chàng tha hồ nổ.
“Chúng tôi bắn bay tầng trên một nhà lầu, thế là có thằng địch văng xuống và rơi bịch như cứt rớt từ đít con bò cao cẳng xuống đất.” Một người bắt đầu hoa trong khi mấy người khác ôm miệng cười ở phía sau.
No comments:
Post a Comment